De Belastingdienst en het UWV hebben aangegeven dat zij de voorgestelde verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (BAZ) voor zzp’ers niet kunnen uitvoeren. Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (NSC) meldde vrijdag aan de Tweede Kamer dat de verzekering ‘in ieder geval’ niet vóór 2030 door het UWV gerealiseerd kan worden. De Belastingdienst noemt het plan te complex en worstelt met capaciteitsproblemen. Hiermee is de toekomst van deze belangrijke pijler uit het pensioenakkoord van 2019 hoogst onzeker.
Wat is de BAZ?
De Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) is bedoeld om zzp’ers die niet meer in staat zijn om het minimumloon te verdienen, een basisvangnet te bieden. De voorgestelde regeling omvat een wachttijd van een jaar voordat een arbeidsongeschikte zelfstandige een uitkering krijgt, die maximaal het minimumloon bedraagt en doorloopt tot de AOW-leeftijd.
De premie voor de BAZ zou 6,5% van de winst uit onderneming bedragen, met een maximum van ongeveer €195 per maand. Deze premie zou fiscaal aftrekbaar zijn. Het plan is echter afhankelijk van de Belastingdienst, die op basis van de winst de premie moet vaststellen.
Problemen met uitvoerbaarheid
De Belastingdienst en het UWV hebben forse kritiek op de haalbaarheid van het wetsvoorstel.
- Grondslag op basis van winst: Omdat de definitieve aanslag voor de inkomstenbelasting vaak pas na vijf jaar vaststaat, bestaat het risico op terug- en nabetalingen. Dit maakt de regeling onvoorspelbaar en administratief ingewikkeld.
- Capaciteitsproblemen: Zowel de Belastingdienst als het UWV kampen met grote personeels- en werkdruk. Beide organisaties zijn al belast met hersteloperaties, zoals die rond de kinderopvangtoeslag en de WIA.
- Complexiteit van de regeling: Het wetsvoorstel wordt als te ingewikkeld beoordeeld, met risico’s voor fouten in de uitvoering.
Politieke impasse
De uitvoeringstoetsen maken de ingangsdatum van de verplichte verzekering onduidelijk. Minister Van Hijum wil het plan niet direct opgeven, omdat dit een schending zou zijn van het pensioenakkoord met vakbonden en werkgevers. Linkse partijen zoals GroenLinks/PvdA roepen de minister op om de problemen op te lossen en het plan door te voeren. ‘Dit was een cruciaal onderdeel van het pensioenakkoord’, zegt Mariëtte Patijn van GroenLinks/PvdA.
De VVD daarentegen pleit ervoor om terug te keren naar de tekentafel. Kamerlid Thierry Aartsen stelt dat het wetsvoorstel gebaseerd is op een ‘oude polderdeal’ die niet meer haalbaar is.
Daarnaast hangt er nog een financieel risico boven het plan: uitstel kan leiden tot een korting van maximaal €1,2 miljard uit het Europese coronafonds.
Andere uitgestelde wetgeving
Het is niet de eerste keer dat een belangrijk wetsvoorstel op uitvoeringsproblemen strandt. Vorige maand stelde Van Hijum ook de wet tegen malafide uitzendbureaus uit, omdat er nog geen instantie is gevonden die de controle van deze bureaus kan uitvoeren.
Conclusie
Het voortbestaan van de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers is onzeker. Met grote uitvoeringsproblemen bij de Belastingdienst en het UWV, verdeeldheid in de politiek, en druk vanuit vakbonden en de EU, lijkt de realisatie van het plan ver weg. Minister Van Hijum heeft aangegeven dat aanpassingen aan het wetsvoorstel minstens een jaar in beslag zullen nemen, maar de vraag blijft of de BAZ ooit uitvoerbaar wordt.
De Toekomst van Fiscaliteit: Blockchain
Hoe blockchaintechnolgie de potentie heeft de fiscale wereld te veranderen.
