Europese regelgeving
In de Europese hypotheekrichtlijn die op 14 juli 2016 is ingegaan staat dat financiële instellingen niet aan de boeterente mogen verdienen. Alleen het financiële nadeel dat zij lijden van het oversluiten van de hypotheek mag in rekening worden gebracht. Gebleken is dat bij tienduizenden klanten teveel boeterente in rekening is gebracht en dat moet worden terugbetaald.
Betaalde boeterente
Wanneer boeterente in rekening wordt gebracht is het de vraag of deze fiscaal in aftrek mag worden gebracht. Als de boeterente ziet op een hypotheek die is aangegaan voor de eigen woning, dan mag de betaalde boeterente als aftrekbare kosten van de eigen woning worden opgevoerd. Dit leidt eenmalig tot een hogere aftrekpost eigen woning. Velen huizenbezitters hebben zo een fiscaal voordeel behaald. De hoogte van het fiscale voordeel is afhankelijk van de hoogte van het inkomen van de belastingplichtige.
Terugontvangen boeterente
De teveel betaalde boeterente door huizenbezitters moet worden terugbetaald door de financiële instellingen. Daar waar de betaalde boeterente zorgde voor een extra aftrekpost, zorgt de terugontvangen boeterente juist voor een bijtelling. De terugontvangen boeterente moet in het jaar van ontvangst worden verrekend met de in dat jaar betaalde hypotheekrente. Gevolg is een lagere aftrekpost eigen woning. In het uiterste geval kan daardoor zelfs de situatie ontstaan dat de terugontvangen boeterente hoger is dan de betaalde hypotheekrente. In dat geval moet het bedrag dat de betaalde hypotheekrente te boven gaat, worden aangemerkt als overige inkomsten.
In de praktijk
Bart heeft in het jaar 2010 een eigen woning gekocht, gefinancierd met een hypotheek. Jaarlijks moet Bart € 12.000 aan hypotheekrente betalen. In verband met de lage rente heeft Bart in december 2016 besloten de hypotheek open te breken. De boeterente was maar liefst € 20.000. Een erg hoog bedrag, maar wel snel terugverdiend. De nieuwe jaarlijks verschuldigde rente daalde namelijk naar slechts € 5.000. In 2017 blijkt dat de in rekening gebrachte boeterente hoger was dan toegestaan. Bart ontvangt maar liefst € 3.000 aan boeterente terug. Bart rekent zich rijk en heeft de € 3.000 in zijn hoofd al snel uitgegeven. Terecht, of zit er een fiscaal addertje onder het gras?
De aftrekpost eigen woning 2016 bedraagt:
Eigenwoningforfait € 2.000
Af:
Betaalde hypotheekrente € 12.000
Betaalde boeterente € 20.000 +
Aftrekbare rente en kosten € 32.000 –
Aftrekpost eigen woning 2016 € 30.000
Uitgaande van een IB-tarief van 50% resulteert dit in een fiscaal voordeel van € 15.000. Netto kost de hypotheekrente en boeterente Bart dus ‘slechts’ € 17.000.
De aftrekpost eigen woning 2017 bedraagt:
Eigenwoningforfait € 2.000
Af:
Betaalde hypotheekrente € 5.000
Terugontvangen boeterente € 3.000 –
Aftrekbare rente en kosten € 2000 –
Aftrekpost eigen woning 2017 € nihil
Zonder de terugontvangen boeterente zou Bart in 2017 een aftrekpost eigen woning hebben gehad van € 3.000. Uitgaande van een toepasselijk IB-tarief van 50% zou dit een fiscaal voordeel van € 1.500 hebben betekend. De terugontvangen boeterente zorgt ervoor dat dit fiscale voordeel verdwijnt. Het terugontvangen bedrag van € 3.000 is netto eigenlijk dan ook maar € 1.500. Gelukkig heeft Bart dit fiscale addertje niet over het hoofd gezien.
Tot slot
Veel consumenten gaan in 2017 teveel betaalde boeterente terugontvangen. Geld terugontvangen is altijd prettig, maar men moet zich er wel bewust van zijn dat het terugontvangen bedrag bruto is. Uit bovenstaand voorbeeld blijkt dat door de lagere hypotheekrente bij het oversluiten van de hypotheek en de terugontvangen boeterente, de aftrekpost eigen woning drastisch kan wijzigen. Als hier bij de vaststelling van de voorlopige teruggaaf aan het begin geen rekening mee is gehouden, kan dat zelfs leiden tot een terug te betalen bedrag bij de aangifte inkomstenbelasting 2017. Zorg in dat geval voor aanpassing van de voorlopige aanslag inkomstenbelasting 2017. Dat voorkomt onaangename verrassingen achteraf.
Moraal van dit verhaal: terugontvangen boeterente is fijn, maar reken u niet te snel rijk!
