Werkgevers, vakbonden en kroonleden in de Sociaal-Economische Raad (SER) pleiten gezamenlijk voor een overzichtelijker systeem van verlofregelingen. Ze vragen het nieuwe kabinet om de bestaande wirwar van regelingen samen te voegen in een nieuwe Wet Maatschappelijk Verlof met drie hoofdonderdelen: zorg voor kinderen, zorg voor naasten en persoonlijk verlof.
Verbeterd verlofstelsel
Dit voorstel staat centraal in het recent gepubliceerde advies ‘Balans in Maatschappelijk Verlof‘ van de SER. De raad gelooft dat deze vereenvoudiging werkgevers zal ontlasten van tijd en kosten die nu gepaard gaan met regelgeving en administratie. Werknemers zouden eveneens soepeler verlof kunnen opnemen. Volgens de SER kan een verbeterd verlofstelsel leiden tot minder ziekteverzuim en betere prestaties op de werkvloer.
“In een tijd van ongekende arbeidsmarktkrapte is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen die willen werken, ook kunnen werken” benadrukt SER-voorzitter Kim Putters. “Omdat een groeiend aantal werkenden op enig moment in het leven zorgt voor een ander – een kind, een ouder, of een andere naaste – is het belangrijk het combineren van werken en zorgen zo goed mogelijk te faciliteren. Verlof is een van de middelen om dat te doen.”
Onoverzichtelijk
De SER merkt op dat het wettelijk verlofstelsel de afgelopen jaren steeds complexer is geworden. Het huidige systeem is onoverzichtelijk en leidt tot knelpunten bij verlofaanvragen, vooral bij ouderschapsverlof. Een specifiek probleem is dat de uitkering voor ouderschapsverlof pas achteraf, na de verlofperiode, kan worden aangevraagd, waarbij werkgevers de uitkering eerst moeten voorschieten.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland benadrukken dat werkgevers meer zeggenschap moeten krijgen bij verlofaanvragen, vooral bij ouderschapsverlof. Zij pleiten voor overleg tussen werkgever en werknemer, bij voorkeur voor de geboorte van het kind, om de invulling van het verlof te bespreken. De SER adviseert de overheid om dit als vereiste op te nemen in de wetgeving.
Administratie nmoet eenvoudiger
In de praktijk ervaren werknemers het huidige verlofstelsel als ingewikkeld, merkt Bas van Weegberg van vakcentrale FNV op. Hij wijst erop dat mensen met lagere inkomens minder verlof opnemen dan hogere inkomens. De SER beveelt daarom aan om een minimumdagloon in te voeren, zodat verlof aantrekkelijker wordt voor lagere inkomens.
Het SER-voorstel stelt drie pijlers voor: zorg voor kinderen, zorg voor naasten en persoonlijk verlof. Onder ‘zorg voor kinderen’ vallen wettelijke regelingen voor zwangerschaps- en bevallingsverlof, geboorteverlof, ouderschapsverlof en adoptie- en pleegzorgverlof. De regels en administratieve handelingen moeten hier eenvoudiger worden.
Fiscaal stimuleren
Bij ‘zorg voor naasten’ gaat het om bestaande regelingen voor kortdurend en langdurend zorgverlof, inclusief mantelzorgverlof. Hier pleit de SER voor één verlofrecht voor de noodzakelijke zorg voor ‘naasten’ bij ziekte of hulpbehoevendheid.
In de derde pijler, persoonlijk verlof, kunnen werkgevers en werknemers decentraal afspraken maken, bijvoorbeeld over de combinatie van werk en leren. De SER beveelt aan om het huidige wettelijke calamiteitenverlof en rouwverlof hierin op te nemen. Bovendien suggereert de SER dat het kabinet decentrale afspraken fiscaal zou moeten stimuleren.
