De Belastingdienst heeft aangekondigd dat de mogelijkheden voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) om te werken onder bepaalde voorwaarden worden beperkt. Momenteel wordt iemand als zzp’er beschouwd als deze persoon anderen in staat stelt zijn werk uit te voeren. Deze regel wordt vanaf volgend jaar herzien.
Einde van vrije vervanging
Momenteel kunnen zzp’ers en hun opdrachtgevers modelovereenkomsten aangaan met een clausule voor “vrije vervanging”. Deze clausule garandeert volgens de Belastingdienst dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. De goedkeuring voor dergelijke overeenkomsten vervalt echter op 1 januari 2024, schrijft het FD.
Juridische aanleiding voor herziening
De aanleiding voor deze herziening komt voort uit het Hoge Raad-arrest in de Deliveroo-zaak van maart. Hierin bepaalde de Hoge Raad dat de fietskoeriers van Deliveroo in feite werkten onder een arbeidsovereenkomst en niet als zelfstandigen. De mogelijkheid om anderen in te schakelen voor de bezorging van maaltijden veranderde dit oordeel niet.
Arbeidsrelatie beoordeeld op meerdere factoren
De Hoge Raad benadrukte dat de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst afhangt van alle werkomstandigheden. Het oordeel in de zaak die was aangespannen door vakbond FNV luidde dat alleen vrije vervanging geen dienstbetrekking uitsluit. Een opvallende noot is dat Deliveroo al vorig jaar Nederland heeft verlaten.
Belastinggevolgen en onzekere toekomst
Het gebruik van modelovereenkomsten op basis van vrije vervanging ondergaat veranderingen en zal vanaf 2024 niet langer dezelfde goedkeuring genieten. Deze veranderingen hebben fiscale implicaties, zoals de zelfstandigenaftrek. Het is echter onduidelijk of er vanaf 2025 aanzienlijke verschuivingen zullen zijn, wat volgens experts nog onzeker is.
Toekomstperspectief
De hoogleraar arbeidsrecht, Evert Verhulp, verwelkomt het beëindigen van vrije vervanging als grond voor zzp-status. Hij ziet dit als een maatregel om te voorkomen dat arbeidsovereenkomsten worden ontweken. Verhulp stelt dat de praktische gevolgen van deze stap in 2024 waarschijnlijk minimaal zullen zijn, aangezien momenteel geen controles op schijnzelfstandigheid worden uitgevoerd.
Aanpassing noodzakelijk
FNV Zelfstandigen benadrukt dat algemene modelovereenkomsten met vrije vervanging weinig zekerheid bieden, omdat ze niet goed aansluiten bij de praktijk. De belangenorganisatie bepleit specifieke overeenkomsten die nauw aansluiten bij de feitelijke werkzaamheden van zzp’ers, aldus het FD.
