Als de vereiste aangifte niet is gedaan, moet de rechtbank het beroep ongegrond verklaren, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is. Dat betekent dat de bewijslast voor belastingverhogende elementen verschuift van de inspecteur naar de belastingplichtige. Deze bewijslast wordt bovendien verzwaard. Aannemelijk maken is niet meer genoeg. De belastingplichtige moet wat hij moet bewijzen overtuigend aantonen. Als de omkering op deze grond plaatsvindt dan is de belastingplichtige de pineut. Vaak biedt dan enkel nog de redelijkheid van de schatting de mogelijkheid de aanslag naar beneden toe bij te stellen.
Wanneer is de vereiste aangifte niet gedaan?
- De belastingplichtige doet in het geheel geen aangifte, maar is daarvoor wel uitgenodigd.
- De belastingplichtige doet te laat aangifte.
- De belastingplichtige doet op een formeel onjuiste wijze aangifte, oftewel deze is niet volledig.
- De belastingplichtige doet bewust een zowel absoluut als relatief aanzienlijk te lage aangifte.
Het zijn de eerste twee elementen die hier nader worden besproken.
Wat is te laat?
Iedere belastingplichtige die is uitgenodigd tot het doen van aangifte is gehouden deze voor 1 mei van het opvolgende jaar te doen. Als die termijn niet haalbaar is dan kan individueel of via de beconregeling van de adviseur uitstel voor het doen van aangifte worden gevraagd. Indien uitstel niet wordt gevraagd of verkregen en de aangifte is niet binnen de aangiftetermijn voldaan, dan stuurt de Belastingdienst in vele gevallen eerst een herinnering tot het doen van aangifte. Op dat moment zou nog een verzoek om uitstel kunnen worden gedaan. Als die termijn ook ongebruikt verstrijkt dan zal de Belastingdienst een aanmaning zenden. Daarin is een laatste termijn opgenomen. Op dat moment kan geen uitstel meer worden verkregen en wordt melding gemaakt van de mogelijkheid dat als de aangifte niet voor de gestelde termijn wordt gedaan een boete kan worden opgelegd.
Wat niet wordt vermeld is dat het niet doen van aangifte eveneens kan leiden tot de omkering en verzwaring van de bewijslast. Daar zou wel op gewezen moeten worden, omdat die gevolgen soms nog zwaarder kunnen zijn dan een boete.
Er is nog wel een kleine escape voor de belastingplichtige. Als de termijn in de aanmaning is verstreken, maar er wordt aangifte gedaan op een zodanig tijdstip dat de inspecteur er bij de aanslagregeling rekening mee kon houden, leidt de te late inzending niet tot de omkering op deze grond. Dan kan de omkering nog wel volgen indien de aangifte in absolute en relatieve zin bewust te laag is gedaan.
Waarom deze aandacht?
U kunt zich in deze afvragen waarom gewezen wordt op de aangifteverplichting en mogelijke gevolgen. Dat op enig moment het niet (tijdig) doen van aangifte gevolgen kan hebben komt redelijk voor.
De aandacht is tweeledig:
1. Aansprakelijkheid adviseur?
De adviseur moet zich ervan bewust zijn dat als er discussie ontstaat bij de aanslagregeling of als gevolg van een later onderzoek een navordering volgt, een belastingplichtige de adviseur erop kan aanspreken indien niet tijdig aangifte is gedaan. Misschien was de belastingplichtige wel nalatig bij het aanleveren van gegevens, maar het is dan wel van belang er als adviseur op te wijzen wat de gevolgen kunnen zijn bij het niet tijdig doen van aangifte. Maak het niet tijdig aanleveren het probleem van de belastingplichtige en niet van u als adviseur, door erop te wijzen dat pas aangifte kan worden gedaan als alle informatie volledig voorhanden is. U wilt zich immers niet schuldig maken aan het opzettelijk doen van een onjuiste aangifte in deelnemersvorm door op basis van onvolledige gegevens aangifte te doen.
2. Wat tijdens een controleonderzoek?
In de praktijk maken wij het veelvuldig mee dat als een controleonderzoek is aangekondigd en een belastingplichtige nog aangifte moet doen, controleambtenaren aangeven met de aangifte te wachten tot de resultaten van het onderzoek bekend zijn. Dergelijke mededelingen worden veelal niet op schrift gesteld. Dat maakt het achteraf moeilijk(er) te bewijzen.
We hebben nu geregeld gezien dat op het moment dat het controleonderzoek net enige tijd loopt een aanmaning tot het doen van aangifte wordt ontvangen, maar de mededeling van de controle-ambtenaren toch (dwingend) in het hoofd is blijven hangen.
Wat kunt en moet u doen?
Vraag op het moment dat bij aanvang van het controleonderzoek nog geen aanmaning is ontvangen uitstel tot het doen van aangifte in afwachting van het onderzoek. Als dan uitstel wordt verleend, houdt dan in de gaten of het onderzoek tegen het einde van die termijn is voltooid of dat nader uitstel noodzakelijk is.
Als al wel een aanmaning is ontvangen, doe dan aangifte. Datzelfde geldt indien geen nader uitstel wordt verleend.
Een controleonderzoek kan al voor geschilpunten tussen partijen zorgen. Zorg dan niet dat u er nog onnodig een zorg bij krijgt van de omkering en verzwaring van de bewijslast.
