Er wordt gewerkt aan een wetswijziging die accountants moet dwingen om de jaarrekeningen van beursgenoteerde bedrijven te controleren. Kleine beursfondsen dreigen steeds vaker in financiële problemen te komen omdat accountants hen als klant mogen weigeren. Minister van financiën Wopke Hoekstra wint hier momenteel juridisch advies over in.
Kleine opsteker
Hoekstra krijgt daarbij hulp van de twee eerder aangestelde kwartiermakers. Na de zomer zal hij met de Tweede Kamer spreken over dit thema en zullen de voorbereidingen voor een wetsvoorstel starten. Dit heeft een woordvoerder van het ministerie van Financiën bevestigd. Er zouden volgens juristen wel een hoop haken en ogen kleven aan het voorstel.
Uit een inventarisatie van het FD blijkt dat zeker acht genoteerde beursfondsen geen accountant hebben. Voor hen is het een kleine opsteker. Het gaat om zogenaamde minifondsen. Dat zijn fondsen waar weinig in wordt gehandeld en een gemiddelde marktkapitalisatie hebben die ruim onder de €50 miljoen ligt.
Noteringsmaatregel
Hoofd noteringen van Euronext René van Vlerken omschrijft het probleem als ‘een bom onder de aantrekkelijkheid van de kapitaalmarkt’. Een van redenen voor de terughoudendheid onder accountants is de angst dat de kleinere partijen hun boekhoudzaken slecht op orde hebben. ‘Kennelijk is het een kosten-baten afweging waarbij de kosten en de risico’s voor een aantal kantoren zwaarder wegen dan de opbrengsten’, zegt Peter Paul de Vries van Value8, een fonds dat al twee jaar zonder accountant zit.
Enkele minifondsen die het moeten doen zonder accountantsverklaring zijn daarop terechtgewezen door beursuitbater Euronext. Sommige bedrijven kregen daarnaast een zogenaamde noteringsmaatregel opgelegd wat het moeilijker maakt om geld op te halen. Toezichthouders bieden geen hulp en kunnen naar eigen zeggen geen formele rol spelen in het probleem.
Aansprakelijkheid
De Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants pleit voor een doordachte uitwerking en voor de instelling van een robuust en onafhankelijk mechanisme. Daarbij vraagt de beroepsorganisatie zich af wat een aanwijzingsbevoegdheid betekent voor de aansprakelijkheid van een accountant, bijvoorbeeld bij een faillissement.
Het komt vaak voor dat de accountant van een failliet bedrijf voor de rechter wordt gesleept. Bijvoorbeeld bij vermoedens dat de jaarrekening onzorgvuldig is opgesteld, dat weet ook Steven Hijink, hoogleraar jaarrekeningenrecht en advocaat bij Stibbe. De kans op schadeclaims kan een belangrijke reden zijn om een klant te weigeren. De aanwijzer zou wel eens meegezogen kunnen worden in zulke procedures.
Niet per se een oplossing
Volgens Hijink is de aanwijzingsbevoegdheid niet per se een oplossing voor beleggers. Een accountant die een klant weigert vanwege problemen met de boekhouding of interne controle, kan een ‘oordeelsonthouding’ afgeven. Hijink vreest dat dit de wettelijke controle tot een ‘rituele dans’ reduceert. De invoering van de aanwijzingsbevoegdheid was een van de aanbevelingen van de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA).
Het ministerie van Financiën kan nog niets zeggen over de technische details van een wetswijziging. Er zullen dan ook geen echte stappen worden gezet tot de minister met de Kamer heeft gesproken, aldus het FD.
