Belastinghervorming moet een hoofdthema worden van het volgende kabinet. Heel politiek Den Haag heeft zich inmiddels tegen het ingewikkelde toeslagenstelsel gekeerd. Zowel D66 als 50Plus hebben al een voorstel gedaan voor ingrijpende vereenvoudiging van de belastingen. Dit moet een einde maken aan de toeslagenmolen waar veel burgers in terecht zijn gekomen.
Op de schop
Er ontstaan financiële problemen door teveel toegekende toeslagen en burgers zijn bang voor navorderingen wanneer het huishoudboekje wijzigt. Er is een onbegrijpelijke wirwar aan regels waarin miljarden worden rondgepompt. Het voorstel van 50Plus betreft een ‘persoonlijke korting’, een basisbedrag voor iedere volwassene met jaarlijks minimaal €3000 bruto aan inkomsten. Dat basisbedrag moet in de plaats komen van de in totaal 22 heffingen, aftrekposten, toeslagen en kortingen waarmee de overheid probeert inkomens bij te sturen en armoede te verhelpen.
Hiermee verdwijnt de algemene heffingskorting, de arbeidskorting en de ouderenkorting. Ook de hypotheekrenteaftrek, de giftenaftrek en alle aftrekposten voor zpp’ers worden geschrapt net als bijvoorbeeld de expat-regeling. Zorgtoeslag, kinderbijslag en het kindgebonden budget zouden ook tot de verleden tijd behoren.
Geen basisinkomen
De persoonlijke korting van 50Plus zou op €6800 worden ingesteld en kan maximaal oplopen tot €10.200 voor mensen met het minimumloon. Boven dat minimumloon van rond de €25.000 per jaar wordt de korting geleidelijk afgerond tot nul. Bij de hoge inkomens zal de korting worden afgetrokken van de belasting. De lagere inkomens krijgen het juist uitbetaald. In het voorstel komen verder studenten in het hoger en middelbaar onderwijs ook in aanmerking om zo het gedoe rondom studiefinanciering weg te nemen.
De partij benadrukt dat het niet gaat om een basisinkomen of een meevallertje. De korting zou gepaard gaan met een verhoging van het minimumloon en de AOW en een fikse verlaging van uitkeringen die niet aan het minimumloon zijn gekoppeld. Verder is er beleid nodig om lage en middeninkomens op peil te houden. Er moet een vast ouderschapsbudget per kind komen en de kinderopvangtoeslag en huurtoeslag blijven bestaan al dan niet met een omvorming. Zo zouden de toeslagen via de aanbieders moeten lopen, zodat kinderdagverblijven een vast dagelijks bedrag per kind direct via de overheid innen.
Partijprogramma’s
De politiek wil al langer van het ingewikkelde toeslagenstelsel af. De affaire rondom de kinderopvangtoeslag heeft de discussie verder aangewakkerd. De Kamer stuurde eind vorig jaar dan ook unaniem een oproep aan het kabinet om op zoek te gaan naar alternatieven. Het Centraal Planbureau (CPB) heeft inmiddels verschillende mogelijkheden verkend als onderdeel van de partijprogramma’s waar momenteel aan wordt gewerkt.
Het lijkt daarmee zo goed als zeker dat een stelselhervorming op tafel ligt tijdens de formatie ongeacht wie aanschuift. De persoonlijke korting van 50Plus lijkt in de basis op de ‘verzilverbare heffingskorting’ van D66. Ook de regeringspartij wil de toeslagen vervangen voor een één automatisch toegekend bedrag. Maar de uitwerking is anders. 50Plus kijkt bijvoorbeeld naar het het inkomen van het individu waar D66 kijkt naar de samenstelling van het huishouden en daarmee de korting loskoppelt van wat mensen verdienen.
Berekeningen
Volgens de berekening van het CPB kost het voorstel van 50Plus zo’n €6,5 miljard. Het zou een gemiddelde koopkrachtstijging van 5% betekenen. Maar de arbeidsparticipatie zou ook met 1,2% afnemen. De plannen van D66 zouden de staat ongeveer €8 miljard kosten maar zou maar 0,6 minder arbeidsparticipatie betekenen. Ook zou de koopkrachtstijging een stuk minder fors zijn.
Van beide plannen heeft het Planbureau aangegeven dat het moeilijk is in te schatten wat de economische effecten precies zijn. Rondom de gemiddelden zijn er flinke uitschieters. Beide partijen geven dan ook aan dat er nog flink aan kan worden gesleuteld. Dat er iets moet gebeuren is in ieder geval duidelijk, aldus het FD.
