Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Belastingdienst. Dat heeft het Openbaar Ministerie besloten. Er is na een zorgvuldige beoordeling van de feiten geen sprake van een strafrechtelijke verdenking volgens het OM. Afgelopen mei deden staatssecretarissen Van Huffelen en Vijlbrief zelf aangifte tegen de dienst.
Knevelarij
De aanleiding van de aangifte was een analyse van strafrechtadvocaat Hendrik Jan Biemond. Naar zijn oordeel zou er sprake kunnen zijn van strafrechtelijk verwijtbaar handelen. Hoekstra vroeg om de analyse na druk uit de Tweede Kamer. Volgens de strafrechtadvocaat had de fiscus zich mogelijk schuldig gemaakt aan beroepsmatige discriminatie en zogeheten knevelarij.
De knevelarij houdt in dat ambtenaren opzettelijk geld terugvorderen of niet uitkeren, terwijl burgers daar wel recht op hebben. Er werd uitgebreid onderzoek gedaan door de Rijksrecherche. De conclusie van het OM is dat er van strafrechtelijke verdenkingen geen sprake is. Het OM maakt daarbij een verwijzing naar de Raad van State die jarenlang de beslissingen van de fiscus in stand liet.
Indicator voor fraude
De Belastingdienst heeft in de bestrijding van fraude wel gezocht op nationaliteit van toeslagaanvragers. Maar er vond altijd een individuele beoordeling plaats bij het vaststellen van het recht op toeslag waarbij de nationaliteit geen rol meer speelde, stelt het OM. En dus is er geen sprake van beroepsmatige discriminatie redeneert het ministerie.
Maar dat laatste strookt totaal niet met de verklaring van de ontslagen voormalig baas van de fiscus, Jaap Uijlenbroek. Hij verklaarde tegenover de Autoriteit Persoonsgegevens dat nationaliteit binnen de dienst ‘als indicator voor fraude’ werd gezien. Afgelopen jaar kwam daarnaast naar buiten dat intern werd gesproken over ‘een nest Antillianen’ en mensen met zowel de Turkse als Nederlandse nationaliteit werden als ‘Turks’ bestempeld.
Gevoelige beslissing
Toch stelt het OM dat de zaak in het politieke domein thuis hoort en niet in het strafrecht. Er ‘lagen politieke en bestuurlijke keuzes ten grondslag’. De medewerkers van fiscus voerden enkel het beleid uit in het kader van die keuzes. “Over verwijtbare handelingen die de Staat zijn toe te rekenen, moet verantwoording worden afgelegd in het politieke domein en niet in het strafrecht.”
Uit de verklaring van het OM blijkt dat ze weet dat de beslissing gevoelig ligt. Zo wordt het ‘duidelijk’ genoemd dat de aanpak van de Belastingdienst ‘in veel gevallen zeer onrechtvaardig heeft uitgepakt’. Ouders kunnen overigens bij de rechter via een zogeheten artikel 12-procedure alsnog vragen om tot vervolging over te gaan, aldus Trouw.
