Tijdens het doorgeven van de pinda’s op een feestje, kreeg je nog wel eens de vraag welke kosten aftrekbaar zijn voor een lening voor de eigen woning. Echt spannend werd het wanneer iemand was verhuisd, zijn oude woning met overwaarde had verkocht en ook nog ging verbouwen. Op de achterkant van een bierviltje schreef je dan de bijleenregeling uit, je gaf nog wat tips over de notariële afrekening en het feest ging weer verder.
Dit feest is lang geleden. Niet alleen is het doorgeven van het bakje pinda’s niet corona-proof, maar ook de huidige eigenwoningregeling leent zich niet meer om even snel tussen de hapjes door te bespreken. Het is een complex geheel. Afhankelijk van de situatie gelden er diverse mitsen en maren met betrekking tot verschillende leningregimes, aflossingseisen en/of aftrekbeperkingen. Aan één bierviltje heb je niet meer genoeg.
Nieuw binnen de eigenwoningregeling: de betaalpauze
Sinds de coronacrisis kennen we wéér een nieuw begrip binnen de eigenwoningregeling: de betaalpauze. Het gaat om een tegemoetkoming voor eigenwoningbezitters die als gevolg van de coronacrisis in betalingsproblemen komen of zijn gekomen.
Deze tegemoetkoming is er vooral voor eigenwoningleningen met een aflossingseis. Uitstel van aflossingen in 2020 kan er toe leiden dat de hypotheekrente niet langer aftrekbaar is, als de uitgestelde aflossingen niet uiterlijk 31 december 2021 zijn ingelopen. Als onderdeel van de coronasteunmaatregelen is ten aanzien van de eigenwoninglening de betaalpauze geïntroduceerd: uitstel van aflossingen met behoud van hypotheekrenteaftrek. De uitgestelde aflossingen kunnen hierbij uitgesmeerd worden over de nog resterende looptijd óf je kunt hiervoor een separate lening overeenkomen met een looptijd die varieert tot maximaal de nog resterende looptijd van de hoofdsom.
Doel van de regeling
Het doel van de regeling is helder: het helpt mensen met betalingsproblemen. In veel gevallen is deze regeling dus bittere noodzaak. Veel ondernemers merken de gevolgen van de coronacrisis rechtstreeks in hun portemonnee. Het is dan fijn om te weten dat de aflossingseis even niet in je nek hijgt.
Net als in de meeste gevallen gaat ook deze fiscale tegemoetkoming gepaard met de nodige voorwaarden. Doorgaans met het oog om misbruik tegen te gaan. Begrijp me goed, ik heb niets tegen antimisbruikbepalingen, maar wanneer een maatregel haar doel voorbij schiet en zelfs kan leiden tot nadelige effecten, dan vraag ik me af of de toevoeging ‘steun’ nog wel op deze maatregel van toepassing is.
Zwaardere bewijslast voor dga’s
Het voldoen aan de voorwaarden voor een eigenwoninglening gefinancierd bij de bank is nog het minste probleem. Heeft je klant betalingsproblemen als gevolg van de coronacrisis, neem dan contact op met de bank en kom vóór 1 oktober 2020 de betaalpauze overeen.
Voor dga’s met een eigenwoninglening bij de eigen BV, wordt het al lastiger. Omdat de dga hier twee petten op heeft, rust op hem een zwaardere bewijslast met betrekking tot de gestelde voorwaarden. De dga moet aannemelijk maken dat er sprake is van een terugval in arbeidsinkomen van minimaal 20% over een vooraf te bepalen aaneengesloten periode van drie maanden in de periode 1 maart 2020 tot en met 1 oktober 2020 en dit te vergelijken met 25% van het arbeidsinkomen over 2019. Deze zwaardere bewijslast geldt ook in de situaties, waarbij de eigenwoninglening is overeengekomen binnen familieverhoudingen.
Rente moet uiteindelijk betaald worden
Als we deze rekenexercitie hebben gedaan, is het vervolgens de vraag wanneer deze rente in aftrek komt. Dit is afhankelijk van een nog op te stellen schriftelijke overeenkomst tussen de bv en de dga. Blijft de klant de rente rentedragend schuldig, dan ligt het moment van aftrek in 2020. Zo niet, dan sluit je klant aan bij het moment van feitelijke betaling, veelal 2021. In alle gevallen geldt dat de rente uiteindelijk feitelijk betaald dient te worden. Zo niet, dan voldoet je klant niet aan de voorwaarden en is de rente alsnog niet aftrekbaar. Niet zo handig dus.
Het maximale tarief waartegen de rente voor de eigen woning aftrekbaar is, wordt jaarlijks afgebouwd. Ik vraag me dan ook af of het uitstel van de rente en aflossingen niet leidt tot een nadeel door afstel van andere posten en bijkomende advieskosten. In deze overweging moet je in ieder geval ook rekening houden met de van toepassing zijnde inkomensafhankelijke regelingen, zoals de toeslagen en heffingskortingen, die ook beïnvloed worden door een hoger inkomen in 2020.
Hoe ver moet je gaan?
De eigenwoningregeling was en is heerlijk voer voor specialisten om lekker over te discussiëren. Dga’s met een eigenwoninglening zullen in verband met de overwegingen, rekenexercities en vastleggingen advieskosten moeten maken. En dat in een periode van betalingsproblemen. Hartstikke fijn als je advies leidt tot een voordeel, maar jammer als je klant per saldo slechter af is door de bijkomende gevolgen van je advies.
Het doel van de regeling, een tegemoetkoming bij betalingsproblemen, is uiterst nobel. Maar tijdige aanpassingen van voorlopige aanslagen en toeslagen is evident om de betalingsproblemen niet te verschuiven dan wel te vergroten. Nogmaals, soms staat de klant met de rug tegen de muur en heb je geen keus. Zorg er in ieder geval voor dat je samen met je klant de juiste afwegingen en acties neemt om te voorkomen dat de nadelige effecten van de betaalpauze uiteindelijk de overhand krijgen. Stel jezelf dus de vraag: hoe ver moet je gaan voor behoud van hypotheekrenteaftrek in deze (hopelijk) tijdelijke situatie?
Grotere bierviltjes
Zoals je ziet is een simpel advies dat past op een bierviltje echt onmogelijk geworden. Ieder advies met betrekking tot de eigenwoningregeling is een advies op maat. Je moet alle voors en tegens afwegen voordat je een advies geeft. Dus wat mij betreft hebben we nu twee opties: op het volgende feest schrijf ik mijn zakelijke nummer op het bierviltje óf… er moeten grotere bierviltjes komen.
