Sinds de invoering in 1985 is de fiscale tegemoetkoming voor partners die zonder daar loon voor te ontvangen meewerken in de onderneming van de wederhelft. Het was lange tijd heel normaal voor echtgenotes om mee te werken in de zaak zonder dat daar een vergoeding tegenover stond. Toch bestaat de zogenaamde meewerkaftrek nog altijd, ondanks de afkeer voor de regeling van bijvoorbeeld de Emancipatieraad.
Emancipatoir oogpunt
De regeling is bedoeld voor zelfstandige ondernemers die in box 1 belasting betalen over hun behaalde winst. Als zij tegenwoordig een meewerkende fiscale partner hebben die minder dan €5000 betaald krijgt, kan men een percentage van de winst aftrekken voor de inkomstenbelasting. De aftrek varieert van 1,25% tot 4% en is afhankelijk van het aantal meegewerkte uren.
De kritiek van de Emancipatieraad ging om het feit dat de aftrek terechtkwam bij de mannen met een winkel, boerderij of ander bedrijf. Ondertussen raakten de meewerkende vrouwen geheel uit beeld van de fiscus. Uiteindelijk was ook Den Haag het daarmee eens. Destijds erkende staatssecretaris van Financiën Henk Koning (VVD) al dat de regeling vanuit emancipatoir oogpunt ‘misschien niet optimaal’ was, schrijft het FD.
Onderzoek in 2005
Het bijzonder belastingdouceurtje is er nog altijd. Zittend staatssecretaris van Fiscaliteit, Marnix van Rij heeft aangekondigd de bezem door de meer dan 200 bijzondere regelingen te gaan halen. Hoewel de meewerkaftrek waarschijnlijk ook op het lijstje staat strandde een eerder voorstel op de regeling te schrappen.
In 2005 werd de aftrek tegen het licht gehouden door onderzoeksinstituut EIM. In dat jaar maakte circa 40.000 belastingplichtigen gebruik van de regeling. Wat de onderzoekers verbaasde was dat vooral ondernemers met hogere winsten gebruik maakten van de regeling. Het zou voor hen fiscaal voordeliger zijn geweest om de partner mee te laten delen in de winst en gebruik te maken van de zelfstandigenaftrek.
Doelmatig maar fraudegevoelig
Daarom concludeerden de onderzoekers dat de regeling uit de tijd was. Reden genoeg voor het kabinet om de aftrek af te schaffen. Dit werd echter geblokkeerd in de Tweede Kamer. Toenmalig PvdA-Kamerlid Paul Tang noemde de aftrek ‘een heel praktische en fijne regeling die vooral in stand moet blijven’. Onderzoeksbureau SEO deed in 2017 nog een evaluatie van de regeling.
Voor ondernemers is de aftrek doelmatig, als je het vergelijkt met het in loondienst nemen van meewerkende partners, schreef het bureau. Enkel een urenregistratie volstaat. Dat dit fraudegevoelig is wordt op de koop toegenomen. Het gaat immers niet over grote bedragen. In 2005 was er €19 miljoen mee gemoeid, dit jaar is dat bedrag begroot op €7 miljoen, aldus het FD.
