Hoogleraren belastingrecht die ook parttime als adviseur werken leggen zichzelf beperkingen op in hun wetenschappelijk werk. Onderwerpen die wellicht gevoelig liggen in hun andere werkkring worden vermeden. De dubbele petten binnen het fiscaal recht werden vorige week besproken tijdens een debat bij de Vereniging voor Belastingwetenschap. Dat op sommige momenten behoorlijk scherp was.
Extra status en geld
De aanleiding voor het debat en discussie was de stelling die Leidse hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert in nam. Volgens de hoogleraar zonder dubbele pet is de veelvoorkomende combinatie van hoogleraar en belastingadviseur onwenselijk. Het zou de geloofwaardigheid van het vakgebied aantasten. Bepaalde onderwerpen zouden onderbelicht blijven of te veel in het voordeel van de klant worden benaderd. Zijn stellingname zorgde voor de nodige beroering aan universiteiten en adviespraktijken.
Emeritus hoogleraar belastingrecht Jaap Zwemmer, die tevens geen dubbele pet draagt, is een dubbelfunctie voor beide partijen lucratief. Het geeft een advieskantoor extra status en hogere tarieven. Daarbij haalt een universiteit met een adviseur praktijk in huis, stelde Zwemmer tijdens de discussie, schrijft het FD.
Zelfcensuur
De oud-hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam werd met selectieve zwijgzaamheid geconfronteerd toen hij erachter kwam dat de bv/cv-structuur al jarenlang een populaire constructie bleek voor belastingontwijking. Ondertussen kon Zwemmer hier niets over vinden in het wetenschappelijke werk van zijn collega’s uit de praktijk. ‘Dat is een vorm van zelfcensuur’, aldus de oud-hoogleraar.
Jan Bouwman, hoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, deelt de mening en ervaringen van Zwemmer. Bouwman ziet de terughoudendheid vooral bij medewerkers die ook op de loonlijst van de fiscus staan. Ze zijn terughoudend bij bepaalde thema’s. ‘Dat ligt gevoelig, hoor ik dan. Of: daar mag ik niet over schrijven.’
Geen bewijs
Hoogleraar vastgoed aan Nyenrode Business Universiteit, Tom Berkhout, zegt dat zijn tweede werkgever de Belastingdienst hem niet dwars zit in zijn wetenschappelijke werk. Het is volgens hem dan ook geen probleem om twee heren te dienen. Wel herkent de hoogleraar het punt over de zelfcensuur. ‘Als er controversiële onderwerpen zijn voor de staatssecretaris van Financiën, ga ik hem niet voor de voeten lopen’.
Ook hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit van Amsterdam Stef van Weeghel zegt dat er geen aanwijzingen zijn dat onderzoek en onderwijs in het vakgebied structureel eenzijdig zijn of eenzijdig het belang van een achterban dienen. Naar zijn inziens bevat de oratie van Vleggeert hier dan ook geen bewijs voor. De aankondiging van demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief van Financiën dat hoogleraren met dubbele pet niet meer worden ingezet voor overheidsadvies komt hard aan, aldus het FD.
