Trustkantoren leveren diensten aan buitenlandse brievenbusfirma’s en kwamen al vaak in opspraak vanwege witwasschandalen en belastingontduiking. Vanwege aanhoudende misstanden in de sector twijfelt demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra over de toegevoegde waarde van deze kantoren.
Poortwachtersfunctie
De sector levert bovendien een integriteitsrisico op en heeft grote moeite om de wetgeving na te leven schrijft Hoekstra. Daarom wil de demissionair minister onderzoeken of een integere trustsector überhaupt wel mogelijk is. Uit het onderzoek moet naar voren komen wat de economische voor- en nadelen zijn van een verbod. De uiteindelijke beslissing is dan aan een volgend kabinet.
Behalve het beheer van de brievenbusfirma’s leveren de trustkantoren ook andere administratieve diensten aan buitenlandse bedrijven. Daarmee vervullen de kantoren een zekere poortwachtersfunctie waarmee criminele geldstromen uit Nederland gehouden zouden moeten worden. Misstanden en fouten hebben grote gevolgen. ‘Illegale partijen voldoen bijvoorbeeld niet aan de vereisten van cliëntenonderzoek en transactiemonitoring’, zegt een woordvoerder van het ministerie.
Nog steeds actief
Dat laatste zorgt er weer voor dat de partijen in kwestie niet op de radar komen van toezichthouders. Vanwege onder meer de panama papers werd de afgelopen jaren duidelijk dat de trustkantoren betrokken zijn geweest bij allerlei witwasschandalen en belastingontduiking. Het toezicht is dan ook strenger geworden en het aantal halveerde tot minder dan honderd. De sector zou volgens branchevereniging Holland Quaestor goed zijn voor ruim 2500 arbeidsplaatsen.
Wat blijkt: sommige verdwenen trustkantoren zijn nog steeds actief. De toezichthouder heeft geen kijk op deze kantoren. Volgens data-onderzoek van SEO Economisch Onderzoek zou het gaan om ongeveer 45% van alle trustbestuurders. Maar de illegale trustaanbieders hebben wel minder klanten. Dat maakt dat het marktaandeel zo’n 15% van de sector illegaal is, aldus het vorige maand gepubliceerde onderzoek.
Branche is geschrokken
De branchevereniging zegt achter de strijd tegen de illegale kantoren te staan. ‘Van illegale trustdiensten willen wij niets weten, dat straalt negatief af op de sector, die hard werkt om misstanden aan te pakken’, zegt voorzitter Martin Wörsdörfer. Hij is geschrokken van de verkenning van een algeheel verbod op de sector. Die komt volgens hem uit het niets. Een verbod zou juist betekenen dat alles in de illegaliteit verdwijnt denk de voorzitter.
Het lijkt er op dat de minister geen onderscheid maakt tussen kantoren met een vergunning, die onder toezicht staan, en de illegale kantoren die zich bewust overal aan onttrekken, zegt advocaat Melis van der Wulp. Van der Wulp is advocaat bij Libertas Advocaten en werd geraadpleegd voor het SEO-onderzoek.
Trucs
Volgens het onderzoek van SEO zit de truc in het feit dat veel kantoren de diensten losgeknipt van elkaar aanbieden. Daardoor zijn ze juridisch gezien geen trustkantoor meer. Het gevolg is minder regels en minder toezichtkosten. Ook worden in sommige gevallen de trustbestuurders tijdelijk in dienst genomen om de wet te ontwijken. Verder zijn er aanwijzingen dat medewerkers van de kantoren met pensioen gaan maar vervolgens stiekem doorwerken zonder vergunning.
Dit alles ligt extra gevoelig omdat Nederland al langere tijd bekend staat als belastingparadijs. Volgens het onderzoek is Nederland vanwege de strengere regels wel minder populair geworden als eindbestemming van geldstromen. Maar als doorstroomland is Nederland nog altijd populair. Afgelopen jaren stroomde gemiddeld $7866 mrd per jaar in of uit Nederland, bleek uit Frans onderzoek. Daarmee staat Nederland op de vierde plaats na de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden en Bermuda.
Strengere straffen
Er waren al plannen om de dochter van trustkantoren, doorstroomvennootschappen te verbieden. Veel geld stroomt via deze vennootschappen door Nederland. Opdrachten waarbij bepaalde landen zijn betrokken worden verboden. Als ze in verband worden gebracht met witwassen of terrorismefinanciering. De wetgeving hiervoor moet na de zomer door de Kamers heen zijn.
Hoekstra gaat nu samen met DNB kijken hoe het toezicht beter kan en hoe de illegale kantoren beter in beeld kunnen worden gebracht. DNB, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (Fiod) en het OM zijn hier in januari al mee begonnen. Er wordt ook gekeken naar strengere straffen op illegale trustdienstverlening, aldus het FD.
