“Wat ik zo mooi vind aan het Belastingplan is dat het lonender wordt voor vrouwen om te gaan werken of om meer te gaan werken. Denk bijvoorbeeld aan de invoering van het tweeschijvenstelsel en de verhoging van de arbeidskorting. De helft van de vrouwen in Nederland is namelijk nog niet economisch zelfstandig en in het stimuleren van deze groep om te gaan werken lopen we als land nog erg achter. Daar proberen we verandering in te brengen”, stelt Steven van Weyenberg, Tweede Kamerlid voor D66 en belast met het fiscale portefeuille.
Kwart vrouwen werkt voltijd
Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat vrouwen aanzienlijk minder vaak voltijd werken dan mannen. In het tweede kwartaal van 2018 ging het om een kwart van de werkende vrouwen. Van de mannen werkt bijna driekwart voltijd. De netto-arbeidsdeelname onder vrouwen is 63 procent, waar dit voor mannen 72,3 procent is.
Onderzoek belastinghervormingen
Er worden al jaren veranderingen doorgevoerd om vrouwen aan het werk te krijgen, maar heeft het wel effect? Econoom Nicole Bosch heeft in haar proefschrift onderzocht wat de arbeidsreactie is van getrouwde vrouwen op een verandering in hun netto inkomen als gevolg van de laatste brede belastinghervorming in 2001. Deze hervorming bestond allereerst uit een verlaging van de belastingtarieven, waarvan vooral de hoogste twee belastingschrijven. Daarnaast werden de belastingvrije sommen vervangen door heffingskortingen, met als gevolg dat hoge vaste kosten van werk vervielen.
Voor de hervorming was werken tegen een laag inkomen meestal financieel onaantrekkelijk voor vrouwen met een partner met een hoog inkomen, omdat de verschuldigde belasting op huishoudniveau toenam. De heffingskorting zorgde voor een vaste verlaging van het belastingbedrag, waardoor het inkomen van de partner niet meer uitmaakte voor de verschuldigde belasting zodra de vrouw ging werken.Leestip:
Verhoging lage btw opstapje voor uniform btw-tarief?
Arbeidsreactie vrouwen nihil
Bosch concludeert in haar proefschrift dat de arbeidsaanbodreactie van getrouwde vrouwen vrijwel nihil is. De hervorming leidde niet tot meer uren werk voor diegenen die al werkten. Die werkweek bleef stabiel op 25 uur, wat laag is binnen Europa. Het had wel een positief effect op de beslissing om überhaupt te gaan werken (+2,4%). De vervanging van belastingvrije sommen door heffingskortingen is hiervan de oorzaak. Gebrek aan kennis is volgens de onderzoekster de reden dat er nog niet optimaal gebruik wordt gemaakt van de fiscale voordelen.
Cultuur veranderen
Vrouwen lijken maar beperkt te reageren op de belastingprikkels. Worden wel de juiste middelen ingezet om het beoogde doel te behalen? “We gaan er inderdaad met alleen belastingen niet komen”, ziet ook Weyenberg. “Het gaat deels ook echt om cultuur. Wat tevens zal helpen is meer partnerverlof voor vaders en meemoeders bij de geboorte van kinderen. Zo wordt vanaf de geboorte de verhouding tussen zorg en werk eerlijker verdeeld. Het is nu nog een automatisme dat de moeder minder gaat werken bij de geboorte van een kind. Ik denk daarnaast ook dat het een gebrek aan kennis is. Het feit dat er wel financiële prikkels zijn afgesproken, maar dat mensen die helemaal niet kennen of herkennen. En als je het niet kent, laat je er ook niet je gedrag door aanpassen.”
