De afgelopen maanden wordt er een hoop geschreven over de fiscale eenheid voor de btw. In deze column zet ik voor u op een rij wanneer van een fiscale eenheid sprake is en de voor- en nadelen.
Ontstaan fiscale eenheid
Een fiscale eenheid bestaat als in Nederland gevestigde belastingplichtige financieel, economisch en organisatorisch zijn verweven. Een fiscale eenheid voor de omzetbelasting ontstaat, anders dan voor de vennootschapsbelasting, van rechtswege. Dit wil zeggen dat er een fiscale eenheid ontstaat op het moment dat aan alle voorwaarden wordt voldaan. Een beschikking fiscale eenheid is niet vereist. Sterker nog, de aanwezigheid van een beschikking fiscale eenheid kan juist vervelend zijn. Hierover in deze column meer.
Financiële verwevenheid
Belastingplichtigen zijn financieel verweven indien de ene belastingplichtige direct of indirect de meerderheid van de zeggenschap heeft in de andere belastingplichtige. Bij BV’s en NV’s betekent dit dat van financiële verwevenheid sprake is indien meer dan 50% van de aandelen worden gehouden.
Ook stichtingen en verenigingen kunnen (onderdeel van) een fiscale eenheid vormen. Het vaststellen van financiële verwevenheid is doorgaans wel complexer omdat er geen aandelen zijn. In dit geval moet getoetst worden of de topentiteit de financiële positie en/of gedragingen van de ondergeschikte lichamen kan beïnvloeden. Mijn ervaring is dat hierover in de praktijk veel discussie over wordt gevoerd.
Economische verwevenheid
Van economische verwevenheid is sprake als de economische activiteiten van de belastingplichtigen hetzelfde economisch doel hebben. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als de belastingplichtigen dezelfde klantenkring bedienen, de activiteiten van de belastingplichtigen complementair zijn of als voor minimaal 50% handelingen worden verricht ten behoeve van gelieerde belastingplichtgen.
Organisatorische verwevenheid
Tot slot moet sprake zijn van organisatorische verwevenheid. Hiervan is sprake als de belastingplichtigen onder een als eenheid functionerende leiding staan of de leiding van de ene btw-ondernemer feitelijk ondergeschikt is aan de andere.
Gevolgen FE
De aanwezigheid van een fiscale eenheid betekent dat de fiscale eenheid de belastingplichtige is en niet meer de onderdelen. De fiscale eenheid krijgt, ingeval er een beschikking is, een nieuw omzetbelastingnummer. Het is dan ook de fiscale eenheid die de btw-aangifte moet doen. De onderdelen blijven wel het eigen btw-nummer houden welke moet worden gebruikt op facturen en bijvoorbeeld bij intracommunautaire leveringen of verwervingen.
Een ander gevolg is dat leveringen en diensten tussen onderdelen van de fiscale eenheid voor de btw niet worden gezien. Er is ter zake hiervan dan ook geen btw verschuldigd.
Voordelen van een fiscale eenheid
Een fiscale eenheid kan een financieel voordeel opleveren als prestaties worden verricht binnen de fiscale eenheid. Bijvoorbeeld als een onderdeel van een fiscale eenheid vrijgestelde prestaties verricht aan een ander onderdeel van de fiscale eenheid. Omdat prestaties binnen een fiscale eenheid voor de btw worden geacht niet aanwezig zijn. Het gevolg is dat geen vrijgestelde prestaties worden verricht en het recht op aftrek van voorbelasting dus niet wordt beperkt.
Een ander voordeel ontstaat als een onderdeel van een fiscale eenheid vrijgestelde prestaties verricht (en dus geen recht op aftrek van voorbelasting heeft) en intern wel belaste prestaties worden verricht. Denk bijvoorbeeld aan een onderwijsinstelling die van een gelieerde vennootschap de conciërge inleent. Ter zake hiervan is normaal gesproken 21% btw verschuldigd welke door de inlener niet in aftrek kan worden gebracht omdat deze geen recht op aftrek van voorbelasting heeft. Als beide entiteiten onderdeel uitmaken van dezelfde fiscale eenheid, kan de conciërge aan de ander ter beschikking worden gesteld zonder btw. Dit levert dus een financieel voordeel op.
Nadelen van een fiscale eenheid
Zoals in de inleiding aangegeven, kan de aanwezigheid van een beschikking fiscale eenheid nadelig zijn. De aanwezigheid van een beschikking fiscale eenheid betekent namelijk dat alle onderdelen van de fiscale eenheid hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de omzetbelastingschulden van de fiscale eenheid. Een andere aandachtspunt is dat in beginsel alleen belastingplichtigen onderdeel kunnen uitmaken van een fiscale eenheid.
Een ander nadeel kan optreden als de ene vennootschap vrijgestelde prestaties verricht en de andere niet. Hierdoor treedt een aftrekbeperking op voor de btw op alle algemene kosten. Keerzijde is wel dat aftrek ontstaat voor het deel van de algemene kosten die door de vennootschap die vrijgestelde activiteiten verricht. presterende
Doen of toch maar niet?
De vraag in deze column centraal staat is of nou wel of niet voor een fiscale eenheid moet worden gekozen. Het lijkt erop dat er geen keus is omdat deze van rechtswege ontstaat. Dit klopt en toch ook niet. Als een fiscale eenheid bestaat en dit is niet wenselijk, kan je als belastingplichtige de fiscale eenheid verbreken door ervoor te zorgen dat niet meer aan de voorwaarden wordt voldaan. Ga altijd na wat in uw situatie of in die van uw cliënt het meest voordelig is en maak aan de hand hiervan een keuze. Dit is natuurlijk alleen mogelijk als de belastingplichtige flexibel genoeg is om een en ander aan te passen binnen de organisaties om wel of juist niet aan de voorwaarden te voldoen.
