Het gaat slecht met de fiscus. Als gevolg van de kinderopvangtoeslagaffaire staan er steeds meer voorheen goed functionerende onderdelen van de Belastingdienst onder druk. Dat schrijven de vier actieve vakbonden in een gezamenlijke brandbrief aan het FD. Invloed op toekomstige belastingopbrengsten wordt niet uitgesloten.
Druk op functioneren
De druk is voelbaar bij onder meer werving van personeel waar het slechte imago voor problemen zorgt. Mogelijke fraudezaken blijven liggen vanwege opgeheven teams of omdat men bang is voor beschuldigingen van racisme, schrijven de bonden. Het gaat om AC/NCF, FNV Overheid, CNV Overheid en CMHF die gezamenlijk ongeveer een derde van de medewerkers vertegenwoordigen.
De bonden hebben de medewerkers bij de fiscus gevraagd naar voorbeelden van druk op het functioneren. Onder meer de haperende handhaving en controle, de deuk in de belastingmoraal, moeizame klachtbehandeling, verruwing van het contact met de belastingplichtige, verminderde wervingskracht en de politieke druk kwamen naar voren, schrijft het FD.
Relatie met de burger
De leiding van de fiscus bevestigt sommige van deze geluiden maar zegt wel dat het moeilijk is om een beeld te schetsen van de gehele organisatie. De ernst van de meldingen bij de Belastingtelefoon zijn toegenomen. Ook zijn er applicaties voor fraudesignalen stilgelegd vanwege privacy vereisten, erkennen ze.
De relatie met de burger lijkt steeds moeizamer te worden blijkt uit de rondvraag van de bonden. De beschuldigingen van racisme en knevelarij leiden steeds vaker tot gerechtelijke procedures en zijn aan de orde van de dag. Vanwege alle negatieve publiciteit is het vertrouwen compleet verdwenen. Burgers en advocaten geloven niet dat de dossiers die de fiscus aanlevert compleet zijn. Dit leidt tot onwerkbare situaties.
Uitvoerbaarheid
De bonden benadrukken de woede over de toeslagenaffaire te begrijpen. Maar denken dat de aanhoudende negatieve berichten afleiden van de oplossing. Ze onderschrijven de aanbevelingen van de parlementaire commissie Uitvoeringsorganisaties. Er moet meer aandacht komen voor de uitvoerbaarheid van het beleid maar ook meer waardering en zeggenschap voor de professionals in de uitvoering. Specifiek om de ‘menselijke maat’ te mogen hanteren. Daar moeten de Tweede Kamer, Financiën en de Belastingdienst per direct mee aan de slag.
De politiek zorgt volgens de bonden tot toe juist voor onrust. Ze zijn dan ook niet erg te spreken over de politiek afgedwongen opsplitsing van de dienst. Toen demissionair minister van Financiën, Wopke Hoekstra de splitsing aankondigde eiste de Tweede Kamer een haalbaarheidstoets. Die is er na ruim een jaar nog steeds niet.
Rechtvaardigheidsgevoel
Het rechtvaardigheidsgevoel van medewerkers van de Belastingdienst wordt daarnaast aangetast vanwege de genereuze afwikkeling van de toeslagenaffaire. Alle gedupeerden krijgen minimaal €30.000, ook wanneer er veel minder schade is. Dat werkt demotiverend voor de medewerkers zeggen de bonden.
Het opsporen van fraude is erg lastig geworden. Een belastingadviseur waar een vermoeden van fraude over bestaat wordt niet langer verder onderzocht omdat hij ‘gezien zijn naam wellicht een allochtone achtergrond heeft en het verwijt van racisme op de loer ligt’.
Dreigementen
In plaats van inhoudelijk op de casus te reageren krijgen belastingmedewerkers steeds vaker teksten uit de media terug van ondernemers en burgers. Bij aankondiging van een correctie op de aangifte volgen direct beschuldigingen van ‘knevelarij’, schrijven de bonden.
Beide staatssecretarissen van Financiën Hans Vijlbrief en Alexandra van Huffelen deden tot slot zelf aangifte van ‘knevelarij’ tegen de dienst. Een ander veelvoorkomend dreigement is dat een klacht gemeld zal worden bij Pieter Omtzigt of Renske Leijten. Waardoor betrokken ambtenaren ‘op eieren gaan lopen’, aldus de bonden tegenover het FD.
