De Oeso uit stevige kritiek op het toenemende gebruik van belastingvoordelen door ontwikkelingslanden en opkomende economieën om bedrijfsinvesteringen aan te trekken. Volgens de organisatie zijn de effecten onzeker, de kosten hoog en ontbreekt het vaak aan transparantie en samenhang in beleid.
Sterke stijging belastingprikkels voor investeringen
Uit nieuw onderzoek van de Oeso blijkt dat het aantal fiscale prikkels tussen 2022 en 2024 met 20% is toegenomen in 52 ontwikkelingslanden en opkomende economieën. Gemiddeld hanteerden deze landen vorig jaar tien belastingvoordelen per land om investeringen te stimuleren. In totaal namen inmiddels 70 landen deel aan de inventarisatie.
Overheden gebruiken vooral tijdelijke vrijstellingen van winstbelasting om investeringen te lokken of te sturen naar specifieke sectoren of regio’s. Meer dan een derde van de prikkels is gericht op het behalen van duurzame ontwikkelingsdoelen, zoals het creëren van werkgelegenheid.
Oeso: effectiviteit twijfelachtig
De Oeso stelt dat het effect van veel van deze fiscale regelingen onduidelijk is. Goed ontworpen belastingprikkels kunnen economische groei ondersteunen, maar veel van de huidige maatregelen zouden ineffectief zijn. Vooral slecht doordachte prikkels leiden tot:
- verloren belastinginkomsten,
- inefficiënte kapitaaltoewijzing,
- en “windfall profits” voor bedrijven die ook zonder de prikkel zouden investeren.
Versnipperde wetgeving en gebrek aan transparantie
In slechts 20 van de 70 onderzochte landen zijn fiscale voordelen centraal vastgelegd. In de andere 50 landen zijn de maatregelen versnipperd over meerdere wetten en regelingen, wat de transparantie en beleidscoherentie ondermijnt.
Daarnaast waarschuwt de Oeso dat fiscale prikkels steeds vaker buiten belastingwetten worden geregeld. Dat maakt controle moeilijker en vergroot het risico op misbruik. De financiële impact van de prikkels is bovendien onbekend, omdat veel landen hierover geen gegevens bijhouden of openbaar maken.
Beleidsadvies: focus op samenhang en doelmatigheid
De Oeso pleit voor:
- betere monitoring en transparantie rondom belastingvoordelen;
- samenhangende regelgeving, vastgelegd in één wettelijk kader;
- en grondige evaluaties van effectiviteit, inclusief kosten-batenanalyses.
Alleen dan kan worden vastgesteld of fiscale stimulansen echt bijdragen aan duurzame economische ontwikkeling, stelt de organisatie.
Meer weten over Fiscaal Voordelig Verduurzamen?
Download ons gratis kennisdocument.
