Jaarlijks emigreren tienduizenden Nederlanders naar het buitenland. De laatste jaren zien we steeds vaker dat de belastingdienst een woonplaatsonderzoek doet naar geëmigreerde belastingplichtigen en aan de hand daarvan de fiscale woonplaats ter discussie stelt. Dat is begrijpelijk, aangezien de woonplaats van een belastingplichtige een cruciale rol speelt in het Nederlandse belastingrecht. Het bepaalt waar en hoe iemand wordt belast. Dit lijkt misschien een eenvoudig onderzoek, maar de fiscale woonplaats kan in de praktijk leiden tot complexe vraagstukken. In deze blog duiken we dieper in de betekenis van de woonplaats en de fiscale gevolgen ervan.
Wat is de fiscale woonplaats?
De woonplaats is de plaats waar iemand woont. Dat lijkt vanzelfsprekend, echter de fiscale woonplaats wordt bepaald op basis van feiten en omstandigheden. Het simpel uitschrijven bij de gemeente in Nederland en vervolgens inschrijven in een ander land, betekent niet dat daarmee de fiscale woonplaats is veranderd.
Woonplaatsonderzoek
Bij een woonplaatsonderzoek kijkt de belastingdienst naar: waar wordt een woning aangehouden, waar verblijft het gezin, sociale banden, bedrijfsmatige binding, financiële belangen, bestedingspatroon, intenties, inschrijving basisadministratie, nationaliteit, plaats van lidmaatschappen, abonnementen, bankrekeningen, verzekeringen, ziektebehandelingen, etc.
Alle relevante factoren worden meegewogen
De belastingdienst hanteert hierbij een holistische benadering: alle relevante factoren worden meegewogen. Stel dat iemand niet langer in Nederland staat ingeschreven, maar het grootste deel van de tijd in Nederland doorbrengt vanwege werk of persoonlijke redenen. In dat geval kan de belastingdienst het standpunt innemen dat de fiscale woonplaats Nederland is.
Gevolgen van de fiscale woonplaats
De fiscale woonplaats bepaalt in hoeverre iemand belasting moet betalen in Nederland. Als iemand in Nederland woont, is het wereldwijde inkomen belast. Dit betekent dat inkomsten uit het buitenland ook moeten worden aangegeven in Nederland. Als de fiscale woonplaats echter buiten Nederland ligt, is iemand alleen belasting verschuldigd over inkomsten die in Nederland worden gegenereerd.
Voorkomen is beter dan genezen
Tips om problemen te voorkomen:
- Wees transparant: zorg ervoor dat de situatie correct wordt weergegeven bij de belastingdienst.
- Raadpleeg deskundigen: bij twijfel over de fiscale woonplaats is het raadzaam om een belastingadviseur in te schakelen en eventueel vooroverleg te plegen met de belastingdienst.
- Houd de administratie op orde: bewaar alle relevante documenten die de woonplaats kunnen onderbouwen.
- Schrijf op tijd uit bij de gemeente (uit de BRP): dit voorkomt een uitnodiging van de belastingdienst voor het doen van aangifte over het desbetreffende en volgende jaren.
Conclusie
Waar iemand woont is een vraag die op grond van feiten en omstandigheden moet worden beoordeeld. Dit is altijd maatwerk en kan per situatie en land verschillen. Om het risico te beperken dat iemand als inwoner van Nederland wordt aangemerkt, is het van belang dat de persoonlijke en economische belangen met Nederland beperkt zijn. Dus bij voorkeur geen beleggingen, activiteiten of woningen in Nederland aanhouden.
De auteur mr. M.J.C. Veerman RB is als belastingadviseur verbonden aan Contaxus Belastingadviseurs & Accountants te Volendam.
De Fiscale Kalender 2025
Wil jij het overzicht over alle belangrijke fiscale deadlines?
