In Nederland zijn ongeveer 50.000 bedrijven die ieder jaar verlies lijden, wat neerkomt op ongeveer 6% van het totaal aantal bedrijven. Uit een recent onderzoek van het ministerie van Financiën blijkt dat bij circa 7.500 van deze ondernemingen bewust verlies wordt gecreëerd om fiscale redenen.
Geen goederen of diensten of personeel
Het onderzoek concentreerde zich op bedrijven die gedurende minstens tien opeenvolgende jaren verlies hebben geleden, naar aanleiding van een rapport uit 2020 over belastingheffing bij multinationals, schrijft het FD.
De gevoeligheid van belastingheffing bij multinationals komt voort uit het verleden van Nederland als doorsluisland, waar deze bedrijven belasting konden ontwijken. De laatste twee kabinetten-Rutte hebben zich echter ingespannen om van dit imago af te komen. Volgens het ministerie van Financiën heeft slechts een klein deel van het structurele verlies van bedrijven een fiscale oorzaak.
Van de 50.000 bedrijven die in 2019 gezamenlijk €4 miljard verlies leden, is een achtste daadwerkelijk gestopt volgens het onderzoek. Voor de overige 43.000 geldt dat driekwart geen goederen of diensten levert, geen omzet genereert en geen personeel in dienst heeft.
Brievenbusfirma’s
Binnen deze categorie dragen doorstroomvennootschappen, ook wel bekend als brievenbusfirma’s, het grootste financiële gewicht. Van de 1700 van deze firma’s, wat neerkomt op één op de vijf, zijn er structureel verlieslatend. Gezamenlijk vertegenwoordigen ze een balanstotaal van €500 miljard. In het jaar 2019 ontvingen deze brievenbusfirma’s gezamenlijk €21 miljard aan dividenden uit het buitenland. Ze maken gebruik van het uitgebreide netwerk van belastingverdragen in Nederland om deze winstuitkeringen door te sluizen naar derde landen. De onderzoekers benadrukken dat belastingontwijking, zowel in Nederland als in derde landen, ongewenst is.
Belastingparadijzen
Een aparte groep wordt gevormd door 300 verlieslatende ondernemingen die verbonden zijn met belastingparadijzen, wat mogelijk wijst op belastingontwijking, aldus de onderzoekers. Hoewel Nederland bronbelastingen heeft ingevoerd op rente, royalty’s en vanaf 1 januari ook op dividendbetalingen naar deze laag belastende jurisdicties, raken deze heffingen niet de geldstromen die uit deze landen komen. Hierdoor kan Nederland worden gebruikt om belasting te ontwijken in derde landen, volgens het rapport. In 2022 kwam in totaal €10 miljard aan rente, royalty’s en dividenden Nederland binnen vanuit belastingparadijzen.
Directeur-grootaandeelhouder
Wat betreft de langjarig verliesmakende bedrijven met een fiscale achtergrond, vormen vennootschappen van directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) de meerderheid. Er zijn ongeveer 2000 van zulke bedrijven die bijna het volledige vermogen uitlenen aan de enige aandeelhouder met een belang van meer dan 5%. Hoewel de geldende regels voorschrijven dat hierover zakelijke rente moet worden betaald, blijkt de Belastingdienst dit nauwelijks te kunnen controleren, zoals vermeld in het rapport.
Zelfs de recent ingevoerde Wet excessief lenen bij eigen vennootschap, die begin dit jaar van kracht werd, biedt weinig oplossing, omdat bijna al deze leningen kleiner zijn dan de grens van vijf ton of vallen onder de uitzondering voor de eigen woning, aldus het FD.
