Uit onderzoek dat in opdracht van het kabinet is uitgevoerd, blijkt dat een suikerbelasting op frisdrank op z’n vroegst in 2026 kan worden geïntroduceerd. Staatssecretarissen Marnix van Rij (Fiscaliteit, CDA) en Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, CU) melden dit de Tweede Kamer. Hoewel het kabinet pas later dit jaar definitief zal besluiten of de suikerbelasting daadwerkelijk wordt ingevoerd, is de verwachting dat de uitvoering weinig problemen zal opleveren, dat het de schatkist zal versterken en dat het zal bijdragen aan het verminderen van de suikerconsumptie.
Wel effectief
Het plan voor een suikerheffing maakt deel uit van het regeerakkoord, samen met het voornemen om onderzoek te doen naar het nultarief van btw op groente en fruit. Verschillende onderzoeken suggereren echter dat het afschaffen van de btw op groente en fruit veel geld zal kosten, weinig gezondheidsvoordelen zal opleveren en moeilijk uitvoerbaar zal zijn. Daarentegen lijkt een suikerbelasting wel effectief te zijn, schrijft het FD.
Een progressieve suikerbelasting op frisdrank zou de bestaande belasting op suikervrije dranken vervangen. Dranken met een hoog suikergehalte zouden dan onderhevig zijn aan een hoger tarief dan dranken met weinig of geen suiker. Het is de verwachting dat fabrikanten automatisch het suikergehalte in frisdranken zullen verlagen om in aanmerking te komen voor het lagere tarief. Op deze manier zouden consumenten minder suiker consumeren, zelfs als ze dezelfde hoeveelheid frisdrank blijven drinken.
Voorspellingen
In het coalitieakkoord hebben VVD, D66, CDA en ChristenUnie afgesproken dat de belasting op frisdrank volgend jaar aanzienlijk zal stijgen, van €8,83 naar €26,13 per 100 liter, met uitzondering van mineraalwater. De verwachte jaarlijkse opbrengst neemt toe van €294 miljoen tot €698 miljoen.
Als gevolg hiervan wordt verwacht dat de verkoop van frisdrank en andere alcoholvrije dranken met ongeveer 14% zal afnemen. Op dit moment wordt er echter nog geen onderscheid gemaakt tussen frisdrank met veel of weinig suiker. Omdat er positieve ervaringen zijn in andere landen met een progressieve suikertaks, is afgesproken dat de coalitiepartijen hier in ieder geval onderzoek naar zullen doen.
Andere formules
Volgens berekeningen van het ministerie van Financiën zal de prijs van een literfles, die in 2024 €2,19 kost en veel suiker bevat (meer dan 8 gram per liter), met de progressieve suikertaks stijgen naar €2,73 in 2026. Een fles met weinig suiker zal zes cent goedkoper zijn. De inkomsten voor de schatkist zullen volgens de gebruikte scenario’s jaarlijks toenemen met €100 miljoen tot €225 miljoen.
Uit doorrekeningen van het RIVM blijkt dat de invoering van deze maatregel zal leiden tot een verdere daling van 11% tot 14% in de verkoop van alcoholvrije dranken. De verkoop van suiker via alcoholvrije dranken zal zelfs sterker dalen, omdat fabrikanten naar verwachting hun formules zullen aanpassen, met een daling van 15% tot 18%.
Volgend jaar zal er ook onderzoek worden gedaan naar een bredere suikerbelasting, die ook van toepassing zal zijn op andere producten dan alleen frisdrank. Dit zal waarschijnlijk meer uitvoeringsproblemen met zich meebrengen, aangezien het afbakenen van producten dan lastiger is, aldus het FD.
