Gestelde klimaatdoelen zijn met het huidige beleid onhaalbaar. Het antwoord: hogere belastingen. Een hogere vliegtaks voor langere afstanden, verhoging van de CO₂-belasting voor industrie, belasting op aardgas omhoog, strengere isolatienormen en een vleestaks. Dat blijkt uit een afgelopen maandag gepubliceerd onderzoek van een groep ambtenaren onder leiding van bestuursvoorzitter Laura van Geest van de Autoriteit Financiële Markten.
De tijd van laaghangend fruit is voorbij
De studie werd doorgerekend door onderzoeksbureay CE Delft en bevat een duidelijke boodschap voor minister voor Klimaat en Energie, Rob Jetten. Het gaat om een groot pakket van tientallen klimaatmaatregelen waarmee het kabinet de uitstoot van broeikasgassen sneller kan terugdringen, zodat het gestelde klimaatdoel haalbaar blijft.
Onlangs bleek dat de huidige plannen van kabinet-Rutte IV onvoldoende zijn om in 2030 minimaal 55% CO₂- uitstoot te reduceren. Het kabinet zal dan ook het tempo moeten opschroeven om de vermindering van uitstoot te versnellen. Volgens de commissie wordt in het huidige beleid te veel de nadruk gelegd op vrijwilligheid. ‘De tijd van laaghangend fruit is voorbij en de klimaatdoelen van 2030 komen snel dichterbij.’
Coalitie en oppositie
Het pakket van de commissie onder leiding van Van Geest zal hoogstwaarschijnlijk flink wat stof doen opwaaien in Den Haag, niet alleen in de oppositie. De VVD en CDA zijn tot nu toe benauwd om burgers en bedrijven te confronteren met strengere normen en hogere belastingen.
Ondertussen leunt het kabinet stevig op de Linkse oppositie om de klimaatplannen door de Eerste Kamer te krijgen. Juist GroenLinks en PvdA dreigen nu tegen de plannen van Jetten te stemmen als ze niet ambitieuzer worden, dat schrijft het FD.
Planbureau voor de Leefomgeving
De maandag gepubliceerde studie vormt de basis voor de extra klimaatmaatregelen van het kabinet. Jetten gaf afgelopen Prinsjesdag opdracht het onderzoek uit te voeren omdat hij toen al wist dat de huidige plannen onvoldoende waren om de eigen doelen te halen. Dat beeld werd kort daarna bevestigd door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Zo bleek de daling van de Nederlandse broeikasgasuitstoot in 2030 blijft steken op 39% tot 50% ten opzichte van 1990. Er zit dus nog altijd een groot gat tussen de ambitie en de werkelijkheid. Aanvullend beleid is daarom noodzakelijk, zo concudeerde ook het planbureau in zijn jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning (KEV).
Extra CO₂-reductie
Het maandag gepresenteerde maatregelenpakket zou goed moeten zjin voor ongeveer 22 megaton extra CO₂-reductie in 2030, genoeg om het 60%-doel te halen. Deze inschatting is onder meer gebaseerd op een bijgewerkte versie van de KEV van vorig jaar, zegt onderzoeker Frans Rooijers van CE Delft.
Industrie, landbouw en verkeer
Veruit de grootste winst valt te behalen in de industrie, landbouw en mobiliteit, stelt de commissie. Daarom luidt het advies: verhoog de nationale CO₂-heffing voor grote industrie van €136 naar €250 per ton uitgestoten CO₂ in 2030. Bovendien willen de onderzoekers daar een bijmengverplichting bij van gerecyclede en hernieuwbare plastics.
Volgens het rapport is een krimp van de veestapel van 30% omvermijdelijk. Met name het aantal koeien zal omlaag moeten. Om daar te komen zal het kabinet moeten inzetten op de uitkoopregelingen en vermindering van het aantal fosfaat- en productierechten.
De uitstoot van verkeer kan omlaag door de wegenbelasting te verhogen en de kilometervergoeding te verlagen. Daarnaast stelt de commissie een verbod op zakelijk fossiele brandstof-auto’s voor per 2025.
Politieke afwegingen
De extra maatregelen zullen hoe dan ook uitmonden in hogere kosten voor burgers en bedrijven. Zo worden de eerste aanpassingskosten voor bijvoorbeeld de isolatie van woningen of de aanschaf van een warmtepomp op €7 miljard geschat. Daar staat wel tegenover dat die verduurzaming uiteindelijk tot lagere lasten zal leiden. De belastingen gaan met het maatregelenpakket met circa €3,5 mrd omhoog. De commissie roept het kaninet dan ook op een zorgvuldige politieke afweging te maken. Zo kunnen de extra belastingopbrengsten ingezet worden voor lastenverlaging van burgers, aldus het FD.
