De overheid groeit. Inmiddels zijn onderwijs, zorg en overheid samen goed voor een kwart van de arbeidsmarkt. De groter wordende publieke sector zal in de toekomst onvermijdelijk gaan leiden tot belastingverhogingen. Zo blijkt uit een analyse van ING-econoom Marieke Blom.
Gewerkte uren
‘Als je een grotere overheid wilt, heb je meer geld nodig en dat geld moet ergens vandaan komen. Dus moet de lastendruk omhoog’, zo redeneert de hoofdeconoom. Dat de overheid steeds verder uitdijt is onder meer te zien aan de gewerkte uren. Deze stegen tussen eind 2019 en nu met 7,4 procent. In het bedrijfsleven was de groei slechts 2,2 procent.
Dat het verschil zó groot zou zijn, had ik niet verwacht had Blom niet verwacht. ‘Openbaar bestuur, onderwijs en zorg waren vóór corona samen goed voor 23,5 procent van de totaal gewerkte uren en inmiddels is dit opgelopen tot 24,4 procent. Iets meer overheid en iets minder markt dus, in lijn met veel pleidooien de afgelopen jaren voor een betere overheid, zorg en onderwijs.’, aldus Blom.
Bedrijfsleven is de klos
Na de coronapandemie is de arbeidsmarkt snel een stuk krapper geworden. Tegenover 372.000 werklozen staan op dit moment 449.000 openstaande vacatures. Die spanning op de markt is naar verhouding bijna twee keer zo groot als voor corona, volgens ING. De krapte komt voor velen als verassing, wat is er veranderd op de arbeidsmarkt, vroeg de econoom zich af.
De forse groei van de overheid blijkt nu dus een belangrijke verklaring voor de spanning op de arbeidsmarkt te zijn. Op korte termijn is dat vooral goed nieuws. Maar op termijn zullen de lasten stijgen, waarschuwt Blom. De overheid stut nu de werkgelegenheid en de economie. Het risico op massale werkloosheid is kleiner. De keerzijde is dat het bedrijfsleven vaak achter het net vist in de strijd om talent. Bovendien is het de vraag hoe de uitdijende overheid moet worden bekostigd.
Najaarnota
Bovendien doen de stijgende Haagse uitgaven de staatsschuld groeien. Op termijn zal dit samengaan met hogere lasten. ‘Wat niet altijd populair is’. Uit de Najaarsnota van minister van Financiën, Sigrid Kaag blijkt dat het kabinet ook veel geld overhoudt. Door de krappe arbeidsmarkt blijven veel ambitieuze Haagse plannen op de plank liggen.
Ook als straks de tijdelijke middelen voor zorg en onderwijs zijn weggevallen zal er vanuit de overheid nog steeds een heel grote vraag naar arbeid zijn, aldus Blom.
