Afgelopen vrijdag maakte het kabinet plannen bekend om de gevolgen van de stijgende prijzen te verzachten. De accijnzen op benzine en diesel gaan net als de btw op energie omlaag. Niet iedereen is te spreken over de maatregelen die tijdens de ministerraad werden besproken. De accijnzen gaan in april omlaag en de btw op energie in juli, beide verlagingen blijven tot het einde van het jaar en kosten de schatkist zo’n €2,8 miljard.
Toekomstige generaties
Hoofdeconoom van ING Research, Marieke Blom verwacht dat het grootste deel de belastingverlaging gaat naar de hogere inkomens. De hogere inkomens verbruiken immers veel energie. ‘Ze hebben bij wijzen van spreken een verwarmd zwembad, maar in elk geval een groter huis en rijden meer kilometers in grotere auto’s.’ Dat betekent tegelijkertijd dat er minder geld overblijft voor de lagere inkomens.
De minder bedeelde worden daarentegen wel dubbel zo hard geraakt door de sterk opgelopen prijzen. Daarnaast stelt Blom dat de rekening uiteindelijk op het bord van toekomstige generaties komt te liggen. Er moet immers geld worden geleend voor de plannen. In tegenstelling tot de coronasteun zal het terugverdieneffect van de maatregelen beperkt zijn. ‘Het is ook niet zo dat de verlaging gedekt is door andere belastingen te verhogen. We verlichten ons probleem nu, maar laten onze kinderen daarvoor betalen.’
Geen lening
In Den Haag spreekt men tegen dat er moet worden geleend. De schatkist loopt namelijk vol met extra aardgasbaten. Blom bekijkt dit anders. ‘Er zijn inderdaad inkomsten die toenemen en het kabinet kan wel zeggen dat zij die inzetten, maar ze weten ook dat er op allerlei plekken nog meer tegenvallers zullen zijn door de oorlog. Daarom zijn er ook begrotingsregels die dit soort zaken verbieden.’
Heffingskortingen en toeslagen
Mooie alternatieven liggen in heffingskortingen en toeslagen stelt Blom. Daarmee kan worden gemikt op inkomen. Bij voorkeur zou je dan de belasting voor hogere inkomens verhogen, op die manier schuif je de rekening niet door meent Blom. Verder zou een hogere kilometervergoeding van de werkgever een goede maatregel zijn. Zo komt de compensatie bij onvermijdbare kilometers.
Ook macro-econoom Lize Nauta van de Rabobank denkt dat het kabinet de plank misslaat met de gepresenteerde maatregelen. ‘Je wilt bij de stijging van de energieprijzen alleen de meest financieel kwetsbaren compenseren, omdat je niet iedereen kan compenseren. Daarvoor zijn gerichte maatregelen nodig. Met de accijnsverlaging op brandstoffen compenseer je iedere automobilist. Ook de niet-financieel kwetsbare automobilist.’
