Het afschaffen van de overdrachtsbelasting heeft niet het effect waar het kabinet op had gehoopt. De huizenprijzen zijn sneller door gestegen en de krapte is toegenomen. Het is er niet makkelijker op geworden voor starters. Wel kochten in de eerste drie maanden van 2021 veel meer mensen onder 35 een huis.
Sympathiek gebaar
De maatregel heeft het doel niet bereikt zegt ook makelaarsvereniging NVM. De verlaging is een sympathiek gebaar en goed bedoeld, maar het voordeel voor de starters verdwijnt deels in de prijsstijging zegt Philip Bokeloh van ABN Amro in reactie op een onderzoek van het Kadaster naar de maatregel. De prijzen zijn vanwege het tekort aan woningen en de zeer lage hypotheekrente hard gestegen.
Waar doorstromers het geld kunnen gebruiken van de verkoop, vissen de starters achter het net. En dan zijn er ook nog beleggers waar de starters mee concurreren. Juist daarom wilde het demissionaire kabinet iets doen om de woningmarkt toegankelijker te maken.
Recordstijging
Daarom betaalde iedereen onder de 35 tot april 2021 geen overdrachtsbelasting. Vanaf 1 april geldt weer een belastingtarief van 2% bij een koopsom van meer dan €400.000. Voor beleggers is het tarief gestegen naar 8%. Uit het onderzoek dat het kadaster uitvoerde blijkt dat de wetswijziging een enorme invloed heeft gehad. Kopers anticipeerden op de nieuwe regels.
Van alle transacties in het eerste kwartaal was 61% voor kopers onder de 35. Dat was een jaar daarvoor nog 45%. Dat zorgde mede voor een stijging van de gemiddelde woningprijs van 16%, schrijft het Kadaster. Een record, schrijft het FD.
Ook doorstromers
Omdat de fiscus moeilijk kan achterhalen wie al eerder een huis kocht mochten alle 35-minner gebruik maken van de regeling. Zo konden ook doorstromers gebruik maken van de tijdelijke afschaffing. Volgens het Kadaster was die groep goed voor maar liefst 40%. Zij hadden dan ook een aanzienlijk voordeel te behalen, dus werden er ook veel meer huizen van boven de €400.000 verkocht.
Een ongelukkig samenloop van omstandigheden noemt huizenmarktanalist Bokeloh het. Veel mensen stelden de koop vanwege de wijziging uit waardoor de vraag ineens ontzettend steeg. Dat terwijl er al weinig aanbod is.
Negatieve effecten
In 2019 werd er al onderzoek gedaan naar de doeltreffendheid van de maatregel in opdracht van Financiën. Ook toen werd al duidelijk dat de wetswijziging een zeer beperkt effect zou hebben. Het heeft per saldo eigenlijk alleen tot een verhoging van de koopprijs geleid, stelt NVM.
Mogelijk kan de tijdelijke afschaffing nog negatieve effecten gaan hebben voor huurders, zegt Marja Elsinga, hoogleraar Housing Institutions and Governance aan TU Delft. De investeerders die nu meer overdrachtsbelasting betalen zullen dit waarschijnlijk gaan verhalen op de huurders door hogere huren te gaan vragen, aldus het FD.
