Een lagere belasting op arbeid en een hogere belasting op het verbruik van grondstoffen levert extra economische groei en werkgelegenheid op. Tegelijkertijd is het ook nog eens goed voor de klimaatdoelen. Dat stelt de fiscale denktank Ex’tax, een samenwerkingsverband van de vier grote belastingadvieskantoren en ABN Amro.
Fiscale prikkels
De denktank heeft vandaag zijn Deltaplan belastingen aangeboden aan demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief van Financiën. Het Britse Cambridge Econometrics rekende het plan door. Het is een plan voor een circulaire en sociale economie. Iets wat het huidige stelsel tegenwerkt stelt de denktank.
Als het aan de regering ligt moet de Nederlands economie in 2030 voor 50% circulair zijn. Dan moet ook de CO₂-uitstoot 49% lager zijn dan in 1990. De huidige fiscale prikkels maken dat doel onhaalbaar schrijft de denktank. Verbruik van hulpbronnen en vervuiling zijn laag- of niet-belast terwijl arbeid zwaar belast is, schrijft het FD.
Planbureau voor de Leefomgeving
Het vorige maand gepubliceerde advies van het Planbureau voor de Leefomgeving sluit aan bij het plan van Ex’tax. Het PBL schrijft dat de overheid haar ambities voor 2030 zal moeten afdwingen om ze waar te maken. Naast de kringloopeconomie zou een socialere economie daarbij helpen.
Bij lagere belasting van arbeid wordt het aantrekkelijker om mensen vast in dienst te nemen. Behalve meer baan- en inkomenszekerheid die dat oplevert, brengt het ook profijt voor de persoonlijke dienstverlening zoals zorg, onderwijs en politie, aldus Ex’tax.
Concrete maatregelen
In het Deltaplan staan twintig concrete maatregelen uitgewerkt. Hiermee zou Nederland zelfstandig mee aan de slag kunnen. Voor het vervolg is wel samenwerking binnen de Europese Unie nodig. Waaronder een hogere vliegbelasting, heffing op industriële luchtvervuiling en een verdubbeling van de afvalstoffenbelasting.
Tegenover die groene belastingen staan een verlaging van inkomstenbelasting, inkomenssteun voor de laagste inkomens en fiscaal voordeel voor bedrijven die een deel van hun winst gebruiken om nieuwe banen te creëren.
Belastinggrondslagen
Volgens directeur van Ex’tax Femke Groothuis zal de grondslag voor de groene belastingen niet zo snel verdwijnen. ‘Voorlopig zijn de prijzen op zaken als water, CO₂ en andere schadelijke emissies zo laag dat er nog geen sprake is van effectiviteit’, stelt ze.
‘Wij presenteren meer dan honderd potentiële belastinggrondslagen. Als de opbrengst van de ene terugloopt, zal de staat de grondslag verbreden of een andere grondslag kiezen. Vaak wordt vergeten dat belastingen op werk de meest verstorende soort belasting zijn. Die geven prikkels om over te schakelen op informeel werk, flexibilisering en outsourcing.’
Doorberekeningen
Uit de doorberekening van het plan volgt dat het Nederlandse bruto binnenlands product 2,4% hoger uit zal komen wanneer Nederland het Deltaplan zou invoeren. Dat zou neerkomen op €21 miljard. Daarbij zou het 233.000 extra banen opleveren en iedereen gaat er in reëel inkomen op vooruit. De koopkracht van de lagere inkomensgroepen stijgt hierbij het sterkst.
Deskundigen waarschuwen wel voor structurele tekorten op de arbeidsmarkt. Groothuis erkent dat er in sommige sectoren een tekort aan mensen bestaat. ‘Maar tegelijkertijd is er in Nederland een onbenut arbeidspotentieel van 1,2 miljoen mensen, en in de Europese Unie zelfs bijna 32 miljoen mensen. Er is dus een mismatch en er zijn heel veel extra banen nodig.’
Overige lidstaten
Het gebruik van fossiele brandstoffen daalt in 2025 met 5,9% ten opzichte van de huidige prognoses zo berekende Cambridge Econometrics. De CO₂-uitstoot komt 6,1% lager uit. En de Nederlandse handelsbalans verslechtert. De export daalt met een half procent vanwege hogere productieprijzen en de import loopt met 0,2% terug.
De Britse onderzoekers hebben ook onderzocht hoe de 26 overige lidstaten van de Europese Unie zouden varen bij het Deltaplan. Voor alle Eu-landen op Malta na zouden de maatregelen een gunstig effect hebben op de economische groei, aldus het FD.
