De controle op de loonkostensubsidie is te complex. Ondernemers klagen over de hoge kosten. Ondertussen wil de overheid dat de miljarden aan coronasteun goed terechtkomen. Accountants willen dat de controle minder ingewikkeld wordt gemaakt door de overheid. De controles duren vaak langer waardoor de kosten veel hoger zijn dan verwacht.
Risico op fraude
Accountants zouden graag zien dat het gebruik van risicogestuurde datatechnologie zou worden toegestaan. Dat blijkt uit een rondgang van het FD langs zowel grote als kleine kantoren. ‘De controle op de NOW is niet in balans met het risico. Het kan echt anders’, zegt Agnes Koops, rvb-lid en hoofd van de controlepraktijk bij PwC.
Koops vraagt zich af of het risico op fraude echt zo hoog is en ziet dan ook graag een debat over hoe diepgaand de controle moet zijn. De controle op de NOW 2 en 3 moet nog starten. De vierde aanvraagperiode loopt momenteel. Daarom lijkt een discussie over een andere risico-acceptatie met minder werkzaamheden extra belangrijk.
Intensiteit
Maar ook Deloitte, beroepsorganisatie NBA, kantorenorganisatie SRA en enkele mkb-accountants hebben zorgen over de intensiteit van de controles. Tegelijkertijd erkennen ze allen hoe belangrijk de controle is bij de snel opgezette regeling. Dat gezegd hebbende piept en kraakt de sector door het extra controle werk.
Daarbij komen allerlei berichten naar buiten van ondernemers die schrikken van de hoge kosten. MKB-Nederland en de Kamer van Koophandel bevestigen die geluiden. Naar schatting dienen ongeveer 15.000 ondernemers een accountantsverklaring te overleggen om de ontvangen steun tijdens de eerste ronde definitief te maken.
Controle valt tegen
Wat onder meer moet worden vastgesteld is of in een specifieke periode de omzet vanwege de pandemie is ingestort en in welke mate. Viel achteraf de daling mee dat moet de ondernemer terugbetalen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan zeggen accountants. De controle van de omzet valt bijvoorbeeld tegen. Er zijn namelijk meerdere ‘afgrenzingsmomenten’ om rekening mee te houden. Daarbij spelen ook seizoensinvloeden mee.
Daarnaast maken groepsstructuren binnen bedrijven alles nog complexer. Daarbij kan één ondernemer meerdere bedrijven in verschillende sectoren bezitten die ook nog met verschillende boekjaren werken.
Risicogestuurde aanpak
Daarom zou het beter zijn de integrale controle van de loonkostensubsidie los te laten stellen accountants. En daarvoor in de plaats een risicogestuurde aanpak in te zetten. Data-analyse maakt het mogelijk in te zoomen op uitzonderingen. ‘Neem tien bakkers. Negen laten een vergelijkbare omzetdaling zien. De tiende wijkt af. Dan zou je die ene bakker om een verklaring kunnen vragen. Zo kun je risicogericht in feite net zo veel doen als je nu doet’, legt Rob Bergmans, hoofd van de controlepraktijk van Deloitte uit.
De fiscus kan ook helpen de controle de vereenvoudigen, stelt Jan Zweekhorst van de SRA. ‘Je kunt de btw-aangiftes en de winstbelasting controleren. Dus volgens mij kan de Belastingdienst met hulp van datatechnologie die cijfers redelijk controleren. Zoals het nu gaat zijn we voor juli niet klaar. Als daar zo NOW 2 en 3 nog bijkomen zijn we nog wel een jaar of anderhalf bezig.’
Werkbaar
Maar het ministerie van Sociale Zaken ziet geen aanleiding om iets aan te passen. Volgens een woordvoerder zijn er nog geen dergelijke verzoeken via beroepsorganisatie NBA binnengekomen. Daarnaast heeft de NBA het protocol als werkbaar bestempeld. Daarnaast is er rekening gehouden met de grootte van bedrijven. Kleinere bedrijven hoeven geen dure accountant te gebruiken.
‘Met de afspraken met de NBA is gezocht naar een redelijk midden tussen de administratieve lastendruk en het risico op oneigenlijk gebruik en fraude’, aldus het ministerie. NBA heeft vorige week een brief naar het ministerie gestuurd met een verzoek om meer tijd. Het aanpassen van het controleprotocol is volgens de beroepsorganisatie een politiek besluit, schrijft het FD.
