Europese lidstaten liggen herhaaldelijk dwars bij overleg over een eerlijke belastingheffing in Europa. Dit kunnen zij ongestoord omdat de Brusselse overleggroep waarin de afspraken worden gemaakt anoniem en vertrouwelijk is. Lidstaten kunnen zo ongehinderd beleid afhouden waarmee ze afstand zouden doen van hun gunstige vestigingsbeleid waarmee ze hopen multinationals aan te trekken.
Belastingafspraken Frankrijk en Duitsland
Dit blijkt uit een groot aantal vertrouwelijke documenten die onderzoeker Martijn Nouwen met juridisch getouwtrek wist te verkrijgen. Op het onderzoek naar die documenten promoveerde hij donderdag aan de Universiteit van Amsterdam. Het overlegorgaan waar het om gaat is de zogeheten Gedragscodegroep, waarin topambtenaren van verschillende ministeries van financiën samenkomen om te onderzoeken hoe zij de schadelijke belastingconcurrentie tussen de lidstaten kunnen verkleinen.
Dit zou een ‘gelijker speelveld’ moeten creëren zodat bedrijven minder kunnen profiteren van de verschillende belastingregimes binnen de Europese Unie. Uit de vele gespreksverslagen blijkt echter dat de topambtenaren gemakkelijk kunnen protesteren als bepaalde afspraken hun niet aanstaan. Zo blijkt dat zowel Frankrijk als Duitsland meerdere keren hebben geweigerd om de belastingafspraken van hun eigen fiscus met multinationals openbaar te maken, dat schrijft Trouw.
Zonder enige consequentie
Juist de kleinere landen die het meeste kritiek hebben gekregen op hun belastingafspraken blijken uit de gespreksverslagen dit keer welwillend. Pas na herhaaldelijke druk van deze kleinere landen gingen Frankrijk en Duitsland overstag. Verder zag Nouwen in de documenten dat Luxemburg en Gibraltar zonder enige consequentie wegkwamen met het niet-naleven van eerder gemaakte afspraken over belastingrulings. Ondanks het verbod op deze rulings bleven die landen daar mee doorgaan. “Toen de andere lidstaten daar binnen de Gedragscodegroep achter kwamen, heeft dat niet tot adequate actie geleid”, zegt Nouwen.
Nederland blijkt er de laatste jaren wel voor te hebben gepleit dat op zijn minst de notulen openbaar gemaakt konden worden, zoals bij andere overleggroepen ook gebruikelijk is. Dit voorstel werd voortdurend weggestemd. Ambtenaren zouden namelijk in dat geval niet meer vrijuit durven praten over hun nationale belastingbeleid.
Verbazing
Nouwen was de enige die inzicht kreeg in hoe het er aan toe ging in de overleggroep. Zelfs de Europarlementariërs die verantwoordelijk zijn voor de Gedragscodegroep mochten de 2500 documenten niet zien. “Eén keer konden zij een kamertje in waarin de documenten op tafels lagen. Daar konden ze onder toezicht van opgestelde camera’s, zónder koffie, even in bladeren.”, stelt Nouwen.
In het proefschrift van Nouwen zijn citaten uit verschillende top-overleggen terug te vinden. Nouwen verwacht dat de leden van het Europarlement het daarom met verbazing zullen lezen. Hij benadrukt verder dat de groep, die al twintig jaar bestaat, ook successen heeft geboekt. Het gaat vaak op Europees niveau mis maar op nationaal niveau heeft de groep wel degelijk schadelijke wetgeving weten te voorkomen, aldus Trouw.
