Met gericht beleid kan de overheid het verlies van banen in de bouwsector beperken. Maatregelen variëren van meer startersleningen en subsidies voor onrendabele projecten tot een verlaging van de BTW en een korting op de verhuurdersheffing. Tot die conclusie komt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in het rapport Crisis en crisismaatregelen in de bouw.
Banenverlies gehalveerd met gericht beleid
Het EIB verwacht door de coronacrisis en stikstofproblematiek een verlies van 40.000 banen binnen de bouwsector in de komende twee jaar. Dat aantal kan worden gehalveerd door gericht beleid. “Meest effectief zijn maatregelen die financieringsproblemen voor starters oplossen, verruiming bieden bij het ruimtelijk beleid en het mogelijk maken om tijdelijk op voorraad woningen te bouwen via een publiek opkoopfonds,” aldus het EIB.
Aantrekkelijkheid startersleningen verbeteren
De maatregelen zijn onderverdeeld in drie clusters. Het eerste cluster heeft het meeste resultaat. Het EIB adviseert om de aantrekkelijkheid van startersleningen te verbeteren. Dat kan met een overheidssubsidie of met een verruiming van de kredietruimte van starters. Een beperking van de restricties voor bouwlocaties kan ook zorgen een extra impuls. Het behoud van natuur speelt niet op alle locaties een rol. “Bijzondere groene locaties en combinaties van groen wonen rond water zijn schaars geworden en het ontwikkelen hiervan zal extra vraag oproepen,” schrijft het EIB.
Opkoopfonds voor bouwprojecten
Maatregelen uit het tweede cluster zijn gericht op woningbouwprojecten. Het EIB noemt het opkoopfonds voor bouwprojecten die in de voorverkoop al een grens van 40 procent halen. Het Rijk investeert in nog eens 30 procent van de woningen die worden ontwikkeld, waarmee er toegang is tot bancaire financiering. Andere maatregelen zijn subsidies voor gemeenten die te maken hebben met onrendabele projecten en de korting op de verhuurderheffing voor woningbouwcorporaties.
Verlaging van BTW voor renovatie
Het derde cluster bevat maatregelen voor duurzaamheid, onderhoud en verbouwingen. Het meeste effect heeft de verlaging van de BTW voor renovatie en onderhoud. “Deze maatregel die ook tijdens de eurocrisis is ondernomen, stimuleert particuliere huishoudens om verbouw en onderhoud te plegen in de komende anderhalf jaar,” schrijft het EIB. De maatregel bereikt huiseigenaren die plannen voor verbouwing hebben uitgesteld en mensen die daar eerst geen plannen voor hadden. Een subsidie voor verduurzaming van woningen en voor de nieuwbouw van scholen vallen ook binnen dit cluster.
Het EIB deed het onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. “Overheidsbeleid dat de vraag ondersteunt, voorkomt een deel van het werkgelegenheidsverlies tijdens de crisis, zorgt ook weer voor een meer evenwichtig herstel na de crisis en bindt meer arbeidskrachten aan de sector om toekomstige maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden,” aldus de organisatie.
