Vanaf volgend jaar moeten starters op de arbeidsmarkt zonder vast contract gemakkelijker een huis kunnen kopen. Hypotheek-vertrekkers gaan niet meer alleen kijken naar wat iemand verdient maar ook naar een voorspelling van het toekomstige salaris. De Nationale Hypotheek Garantie (NHG) samen met negen hypotheekverstrekkers gaan daarvoor gebruik maken van de arbeidsmarktscan.
De arbeidsmarktscan
Met de arbeidsmarktscan kunnen ze inschatten wat iemand in de toekomst gaat verdienen. Op basis van die inschatting wordt vervolgens een hypotheek vertrekt. Nu moet een startende huizenkoper zonder vast contract laten zien wat het inkomen is geweest in de afgelopen drie jaar. Wie minder dan die drie jaar heeft gewerkt vist daardoor naast het net.
Afgelopen zomer maakte minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren, de eerste plannen bekend voor een experiment. Waar in eerste instantie ongeveer achthonderd mensen aan zullen deelnemen. Maar het gaat om een veel grotere doelgroep zegt NHG-bestuurder Arjen Gielen. ‘Er zijn in principe honderdduizenden mensen die geen vast contract hebben, en minder dan drie jaar werken.’
Opleiding, regio en sector
De scan zal onder andere kijken naar de opleiding, de regio en de sectoren waarin de huizenkoper aan de slag kan. ‘Een IT’er kan bijvoorbeeld in meer branches terecht dan iemand die HBO verpleegkunde heeft gedaan’, zegt Gielen. De arbeidsmarktscan geldt vooralsnog alleen voor hypotheken met NHG, maar geldverstrekkers hebben aangekondigd de scan ook voor andere hypotheken te gaan gebruiken. Mensen die een hypotheek afsluiten met NHG-garantie, heeft bij gedwongen verkoop geen rest-schuld.
Door de strengere regels sinds de crisis is het steeds moeilijker geworden voor starters om een huis te kopen. Een bekend voorbeeld hiervan is dat starters vaak zonder problemen jarenlang bijvoorbeeld €1000 huur per maand betalen maar geen hypotheek met maandelijkse lasten van €800 kunnen krijgen.
Steeds hogere hypotheken
Toezichthouder DNB denkt dat de hypotheken voor startende flexwerkers voor extra risico’s bij de bank kan zorgen. De arbeidsmarktscan wordt alleen toegepast als huizenkopers op basis daarvan eerder een huis kunnen kopen, en niet als ze er op basis van hun verwachte inkomen slechter voorstaan. ‘Dat kan tot een toename van de risico’s op de balansen van banken leiden’, schrijft een woordvoerder.
Daarbij benadrukt de toezichthouder dat banken ook voor de crisis probeerden steeds hogere hypotheken te verstrekken. Die signalen zijn er nu ook. DNB schreef vorige week nog dat de woningmarkt het grootste risico vormt voor de financiële stabiliteit.
Risico’s juist beter in beeld
Gielen stelt dat met de arbeidsmarktscan de risico’s juist beter in beeld kunnen worden gebracht. Zo zijn er ook veel mensen met een vaste baan die een minder goed perspectief hebben op de arbeidsmarkt. ‘En in de crisis hebben we gezien dat veel vaste contracten minder vast waren dan ze leken.’, zegt hij.
NHG probeert al jaren met verschillende initiatieven om het toenemende aantal flexwerkers toegang te geven tot de woningmarkt. Bijvoorbeeld een zogeheten perspectiefverklaring voor flexwerkers bij een uitzendbureau. En Zzp’ers kunnen sinds 2016 al na één jaar hun inkomen aantonen, aldus het FD.
