De Belastingdienst heeft 60 miljoen euro extra belastingopbrengst gerealiseerd met geautomatiseerde risicomodellen bij de controle van belastingaangiften. De inzet van datagedreven selectie van risico’s is echter alleen in het voordeel van de schatkist. Fouten in de aangifte die in het nadeel zijn van de belastingbetaler worden namelijk niet gezien. Dit blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer.
Risicomodellen
De Rekenkamer onderzocht twee risicomodellen in de praktijk. Het model over btw-teruggave aan ondernemers werkt het beste. Hier wordt dankzij de nieuwe aanpak 17% meer fouten ontdekt. Het risicomodel dat gebruikt wordt bij de inkomstenbelasting van particulieren blijkt minder goed te werken. Dit model geeft geen concrete aanwijzingen waar de fout in de aangifte te vinden is. De inspecteur moet dan alsnog de geselecteerde aangifte helemaal handmatig controleren.
Alleen voor de schatkist
Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat de risicomodellen alleen aangiften selecteren waarvan het vermoeden bestaat dat er te weinig belasting is afgedragen. De aangifte wordt niet geselecteerd als een belastingplichtige zichzelf tekort doet. Dat sluit niet aan bij de toezichtstrategie van de Belastingdienst, constateert de Rekenkamer. In reactie kondigt de staatssecretaris van Financiën aan de risicomodellen op dit punt aan te passen.
Verwachting: 750 miljoen extra opbrengst
De Belastingdienst kan niet alle aangiften controleren. Op jaarbasis signaleert de Belastingdienst circa 1 miljoen meldingen van mogelijke fouten in de aangiften, terwijl daarvan uiteindelijk 350.000 door een inspecteur nader bekeken kunnen worden. De modellen zorgen ervoor dat de aangiften met de hoogste kans op fouten worden geselecteerd voor handmatige controle. De fiscus verwacht op termijn 750 miljoen euro meer belastingopbrengsten per jaar met de inzet van instrumenten als risicomodellen.
