Betere integriteit; wat levert het u op?

Het beroep van accountants en belastingadviseurs ligt onder de sterk vergrotende loep van het maatschappelijk verkeer. Denk bijvoorbeeld aan de actuele discussie over de rol van de accountant bij fraude. Als onvoldoende wordt geanticipeerd op realistische verwachtingen van het maatschappelijk verkeer, kan dit reputatieschade opleveren voor het vak – en voor uw kantoor. In het ergste geval kan dit leiden tot het einde van het bestaansrecht van een dergelijk beroep of de beoefenaren daarvan.

Integriteitsschendingen: een mensending

Vanuit dat perspectief bezien is het goed te weten wat van u mag worden verwacht als het gaat om integriteit en het (helpen) voorkomen van schendingen. Dat is niet alleen handig, zodat u uw cliënten beter kunt adviseren. Het is ook van belang voor uw eigen interne organisatie.

Het schenden van integriteit is immers een mensending en kan iedere organisatie treffen, ook een accountant- en belastingadviesbureau. Vanuit dat perspectief bezien is professioneel uitgevoerd achtergrondonderzoek een absolute must. Niet alleen in relatie tot nieuwe cliënten, maar ook tot beoogde zakenpartners, nieuw personeel en doorgroeiers naar sleutelfuncties. Wanneer dit niet zorgvuldig gebeurt kan dit intern gedoe, forse boetes en reputatieschade opleveren.

Vaak anticipeert en investeert de leiding van een organisatie pas na een incident in preventieve maatregelen, dus nádat de integriteit is geraakt. Er is dan ook vaak een negatieve associatie met de term ‘integriteitmanagement’. Dat vinden wij jammer, want er is zoveel winst te behalen wanneer dit thema positief wordt beschouwd. Daarom benadrukken wij het belang van Werkplezier in de context van preventief integriteitmanagement. Niet nieuw, wel makkelijk te begrijpen en reuze effectief!

De Happy Check

Nationale Vacaturebank stuurde mij recentelijk de ‘Happy Check’, het ‘nieuwste van het nieuwste als het gaat om het vinden van arbeidsvreugde’. Op basis van 8 korte vragen wordt dan de happiness score bepaald. Het lijkt het ei van Columbus om te investeren in blijdschap van uw medewerkers. Maar hoe nieuw is dat? En is dat niet hetzelfde als de medewerkerstevredenheidsonderzoeken die u al jarenlang uitvoert?

Meer werkplezier is winstgevend

Dat werkplezier door steeds meer organisaties wordt omarmd is prachtig, maar niet nieuw. Ook is het geen hogere wiskunde om te kunnen begrijpen dat iemand die schik heeft in wat hij dagelijks doet voor de kost, met meer bezieling aan een product of dienst werkt. Zo iemand is bereid om zonder morren langer door te werken als dat soms nodig is. En bovendien levert dit de organisatie free publicity op wanneer hij op feestjes vol trots over zijn inspirerende werkgever vertelt.

En als hij geschikte kandidaten uit zijn netwerk weet te halen, die vanuit oprecht gemeende inside reputatiereclame voor uw organisatie kiezen. Een waardevol goed, in een overspannen markt, waarin goede kandidaten niet makkelijk te vangen zijn en werving en selectietrajecten kostbaar.

Een gerichte investering in werkplezier kan onder andere leiden tot hogere klanttevredenheid, lager ziekteverzuim en betere kwaliteit, zo blijkt uit medewerkers tevredenheidsonderzoeken en literatuuronderzoek hieromtrent.

Dat positieve resultaat was ook de ‘bijvangst’ in het onderzoek naar integriteit op de werkvloer. Dit onderzoek is in 2012 uitgevoerd in opdracht van de forensische afdeling van Grant Thornton Nederland en had als doel een gereedschap te ontwikkelen dat preventief kon worden ingezet binnen het domein van fraudebeheersing en integriteitmanagement. Omdat de term ‘integriteit’ voor velen een zure associatie met zich meebrengt was het idee ontstaan voor een meer positieve benaming voor preventief integriteitmanagement. Samen met enkele collega’s heb ik destijds dit project vorm en inhoud mogen geven.

‘Werkplezier’ in de strijd tegen fraude

Bij het begin van het onderzoek hadden we een samenhang verwacht tussen werkplezier en menselijke gedragingen – integer of juist niet – op de werkvloer. Medewerkers die met plezier naar hun werk gaan zullen eerder bereid zijn hun organisatie te beschermen, zo was de gedachte achter het programma. Ook waren we benieuwd naar de rol van het management, bezien vanuit medewerkers. De tone at the top is namelijk van significant belang voor een integere werkvloer, zo blijkt uit onderzoek en literatuur over soft controls en integriteitmanagement. Niet-integer leiderschap heeft de werking van een rotte appel in een mandje vol met vers en sappig fruit. De inhoud van de hele fruitmand wordt uiteindelijk aangetast door die ene appel. Het vervangen van de meest aangetaste appel(s) helpt alleen tijdelijk wanneer de rest blijft door etteren.

Misschien vindt u dit ook interessant:

Werken met een vaste prijsafspraak binnen het MKB: 8 tips >>

Aanpak ter voorkoming van integriteitsschendingen ‘avant la lettre’

Als persoonsgericht onderzoeker vond ik het in 2012 fantastisch een bijdrage te kunnen leveren aan een positieve aanpak en gedachtegoed dat kon worden ingezet vóórdat zich de ellende van integriteitschendingen voordoet. Dus ter voorkoming van ‘gedoe’, reputatieschade en ander menselijk leed in een zakelijke context. Samen met enkele collega’s en gesteund door Bureau Intomarkt GFK, hebben we destijds de studie ‘Integriteit op de werkvloer’ uitgevoerd. Daaraan deden 500 werknemers van profit- en non-profitorganisaties mee, ieder met 100 tot 750 werknemers.

Voorafgaand aan die studie zijn enkele belangrijke beïnvloedingsfactoren gedefinieerd en aan de respondenten voorgelegd. Voorbeelden hiervan zijn: in hoeverre beïnvloedt onterecht ziekmelden door collega’s iemands werkplezier? Zijn liefdesrelaties op de werkvloer bespreekbaar en heeft dit effect op werkplezier? En wat doet pesten van collega’s met werkplezier? Ook voorbeeldgedrag van leidinggevenden, roddelen en gelijke behandeling maken deel uit van de beïnvloedingsfactoren.

Aan de hand van een reeks stellingen werd de respondenten vervolgens gevraagd inzicht te geven in de heersende gedragscodes binnen hun eigen organisatie. Deze uitkomsten werden door middel van correlatieanalyse afgezet tegen het werkplezier van de werknemer.

De drivers van werkplezier blijken heel persoonlijk te zijn. Zo wordt de ene werknemer blij van extra salaris, maar een ander juist van meer ruimte voor vrije tijd of persoonlijke groei. Het weten wat die drivers zijn als werkgever en gericht kunnen draaien aan de knoppen die dat werkplezier kunnen beïnvloeden, maakt de organisatieleiding spreekwoordelijk ‘spekkoper’ als het gaat om mogelijkheden om integere gedragingen te kunnen beïnvloeden.

Direct leidinggevenden hebben veel invloed op werkplezier

De resultaten van het onderzoek zijn destijds met een boekje gepresenteerd: ‘Werkplezier en integere gedragingen; een natuurlijke symbiose’ (het boekje was erg populair en is daarom helaas niet meer verkrijgbaar). Wat ik mij vooral nog herinner is dat bij maar 13% van de deelnemende organisaties niet werd geroddeld over collega’s. En dat in 70% van de deelnemende organisaties medewerkers zich wel eens ten onrechte ziek meldden. Opvallend genoeg hadden deze resultaten volgens het onderzoek weinig impact op het werkplezier van de medewerkers.

Wat juist heel veel uitmaakt voor het werkplezier is het leiderschap van direct leidinggevenden. Vooral als deze een goed gevoel hebben voor wat werknemers belangrijk vinden, waardering geven bij goed functioneren en goed voorbeeldgedrag laten zien. Een investering in bewustwording van het belang van direct leidinggevenden op integere gedragingen op de werkvloer is dus zeker aan te bevelen!

Sleutels voor succes in werkplezier

Naast de onderzoeksresultaten bevatte het boekje ook gouden tips voor werkplezier van prominenten die (ook nu nog) (h)erkend worden als succesvolle ‘werkplezierigen’. Verschillende bekende Nederlanders hebben destijds belangeloos hun sleutels voor succes op dit terrein met ons gedeeld, zoals de hoofdredacteur en drijvende kracht achter de Linda! (de Mol), Jildou van der Bijl, maar ook Rik Felderhof (bekend van het TV programma Villa Felderhof), Rick Romijn (sidekick van Evers staat op) en Gijs Scholten van Aschat (toneel- en filmacteur), die.

‘Ga na waar je energie van krijgt en vul daarmee je dagen’, was één van de gedeelde tips die meerdere malen naar voren kwam.

Preventie loont, maar vraagt ook om investering

Het valt op dat veel leiders van grote organisaties het principe achter werkplezier in 2012 al heel goed snapten. Maar er écht in willen investeren, in de zin van het (laten) opzetten en helpen onderhouden van een positief en preventief integriteitmanagement, daartoe was men vrijwel nooit  bereid. Er werd makkelijker geïnvesteerd als het onverhoopt was misgegaan en waarheidsvinding na het leed van fraude of belangenverstrengeling noodzakelijk was.

Vreemd eigenlijk, want meestal zijn preventieve programma’s ‘goedkoper’ dan deskundigenonderzoek als het leed reeds is geleden. Bovendien kunnen reputaties achteraf niet altijd meer gered worden, ook al heeft de onderzoeker nog zo zijn best gedaan de feiten te vergaren.

Drie gouden tips om het werkplezier van uw medewerkers te vergroten

Als u een leidinggevende functie bekleedt, weet dan dat ú de belangrijkste influencer bent van de medewerkers binnen uw organisatie. U kunt hun werkplezier iedere dag weer maken of kraken. Het is echt niet moeilijk het verschil in positieve zin te maken. Hoe u het verschil kunt maken voor uw mensen?

1. Wees oprecht geïnteresseerd in uw medewerkers, stel vragen, luister goed naar de antwoorden en doe daar zichtbaar iets mee;
2. Wees opbouwend kritisch als mensen soms een foutje maken;
3. Vier successen en beloon de werkelijke eigenaars daarvan. Dat hoeft niet altijd in klinkende munt. Een woord van oprechte waardering doet wonderen.

Nu het bevorderen van werkplezier weer HOT lijkt, sterkt dat ook mijn eigen arbeidsvreugde. Niets is leuker dan om met anderen actief een positieve toon te zetten onder integriteitmanagement en good governance.

Werkplezier is trouwens niet alleen toepasbaar in uw eigen organisatie. Ook het delen van informatie hierover met anderen, zoals cliënten en collega’s, kan dan onverwachte en positieve reacties geven.

Werkplezier is dus niet nieuw, maar oud, goed nieuws! En nee, zorgen voor werkplezier van uw werknemers is dus niet hetzelfde als het houden van een jaarlijks medewerkerstevredenheidsonderzoek: er komt een actievere instelling van de kant van de leiding van een kantoor bij kijken.

Doe u voordeel met de hoofd- en bijvangst van deze kennis. Voorkomen is en blijft beter dan genezen.

 Nicole den Hartigh – directeur-bestuurder bij Stolwijk denHartigh

Waarheidsvinding is mijn professie en liefhebberij. Mensen, hun motivaties en drijfveren, maar ook details en feiten kunnen mij bijzonder boeien. Mijn lijfspreuk luidt: homo facit differentiam (de mens maakt het verschil). Een positieve aanpak van fraudebeheersing, good governance en integriteitmanagement, kenmerken mijn aanpak (‘Werkplezier’). Naast trusted advisor ben ik persoonsgericht onderzoeker (Certified Professional Investigator), PE-geaccrediteerd trainer en universitair docent.

In april 2016 heb ik mijn dienstverlening ondergebracht bij het Stolwijk Kennisnetwerk onder de naam: Stolwijk denHartigh, Governance Advies & Onderzoekspecialisten. Wij zijn een door het Ministerie van Justitie geaccrediteerd Particulier Onderzoek Bureau (POB 1651).